Մեկնարկել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի աշխատանքային այցը Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ։ Աշխատանքային այցը սկսվել է Լոս Անջելես քաղաքում նախատեսված օրակարգից։

Սեպտեմբերի 22-ին վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպել է Ամերիկայի Արևմտյան ափի Սոցիալ-դեմոկրատ Հնչակյան կուսակցության կենտրոնական վարչության անդամներին՝ ՍԴՀԿ կենտրոնական վարչության ատենապետ Համբիկ Սարաֆյանի գլխավորությամբ։

Ողջունելով ՍԴՀԿ ղեկավար կազմի ներկայացուցիչներին՝ վարչապետ Փաշինյանը նշել է. «Հարգելի պարոն Սարաֆյան, հարգելի գործընկերներ, ուրախ եմ ձեզ հետ այսօր այստեղ հանդիպելու ու նաև մեր ընթացիկ օրակարգի հարցերը քննարկելու համար։ Իհարկե, այս այցը, որքան էլ փորձում ենք գործնականացնել, ավելի շատ էմոցիոնալ է ստացվում, քան թե գործնական։ Դա, համենայն դեպս, վատ չէ, որովհետև ավելի լավ ֆոն է ստեղծում մեր երկրի, ժողովրդի հետ կապված օրակարգի շատ հարցեր շատ ավելի լավ մթնոլորտում քննարկելու համար։ Շատ ուրախ եմ, ողջունում եմ ձեզ, և հույս ունեմ, որ հետագայում էլ մեր շփումները, քննարկումները կլինեն նույնպիսին»։

ՍԴՀԿ կենտրոնական վարչության ատենապետ Համբիկ Սարաֆյանը ՍԴՀԿ կենտրոնական վարչության անունից ողջունել է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին և նշել, որ ՍԴՀԿ-ն ողջունում և աջակցում է Հայաստանում տեղի ունեցող բարեփոխումներին։ «Հարգելի պարոն վարչապետ, ՍԴՀԿ-ն իր աջակցությունն է հայտնում Ձեզ և Հայաստանի կառավարությանը՝ հայրենիքում իրականացվող ժողովրդավարական, տնտեսական, իրավական փոփոխությունների գործընթացում։ Մենք պատրաստ ենք աջակցել Ձեզ և վստահ ենք, որ Ձեր առաջնորդությամբ կկարողանանք հաջողությամբ շարունակել մայր Հայաստանի առաջընթացը», - նշել է ՍԴՀԿ կենտրոնական վարչության ատենապետը։

Հանդիպմանը քննարկվել են Հայաստանում իրականացվող փոփոխություններին, Հայաստան-Սփյուռք կապերի ամրապնդմանը, մեր երկրում իրականացվող բարեփոխումներին Սփյուռքի ներգրավմանը, Հայաստանի տնտեսական առաջընթացի ապահովման ուղղությամբ ջանքերի համատեղմանը վերաբերող և այլ հարցեր։

Հայաստանի վարչապետը, անդրադառնալով ՀՀ տնտեսական զարգացման միտումներին, նշել է, որ յուրաքանչյուր ամսվա կտրվածքով տնտեսական աճի ցուցանիշները տարբեր ուղղություններով գնալով ավելի լավատեսական են դառնում, առկա է լավ դինամիկա, միջազգային հանրության արձագանքը ևս նպաստում է այդ ընթացքին։ «Այս փուլում կարևորում եմ Սփյուռքի հետ հաղորդակցության ճիշտ մթնոլորտի կառուցումը, նկատի ունեմ այն, որ Սփյուռքում օտարվածության, կտրվածության որևէ զգացում չպետք է լինի, Սփյուռքը լիարժեքորեն պետք է ներգրավված լինի Հայաստանի առաջընթացի գործընթացում։ Այդ իսկ նպատակով իմ արտերկիր այցերի ժամանակ հանդիպումներ եմ ունենում Սփյուռքի հայ համայնքների հնարավորինս լայն շրջանակների հետ։ Կարծում եմ՝ մեր ազգային ներուժը Հայաստանի շուրջ համախմբելու ժամանակն է», - ասել է Նիկոլ Փաշինյանը։

* * *

ԱՄՆ աշխատանքային այցի շրջանակում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Լոս Անջելեսում հանդիպել է Ամերիկայի Արևմտյան ափի Հայկական դեմոկրատ ազատական (Ռամկավար) կուսակցության ղեկավար կազմի հետ՝ կուսակցության ատենապետ դոկտոր Րաֆֆի Բալյանի գլխավորությամբ։

Ողջունելով Ռամկավար ազատական կուսակցության Ամերիկայի Արևմտյան ափի ղեկավար կազմի ներկայացուցիչներին՝ Հայաստանի վարչապետը նշել է. «Հարգելի գործընկերներ, հարգելի պարոն Բալյան, շատ ուրախ եմ այսօրվա հանդիպման համար։ Սա շատ լավ առիթ է՝ Լոս Անջելեսում հանդիպել, քննարկել։ Իհարկե, այսօր մենք հանդիպելու, քննարկելու մի քանի առիթներ կունենանք։ Մենք բարձր ենք գնահատում ձեր կազմակերպության դերն ընդհանրապես հայապահպանման գործում՝ Հայաստանի Հանրապետությունում, նրա տարածքից դուրս։

Մեր մյուս գործընկերների հետ հանդիպման ժամանակ նույնպես այդ շեշտադրումն անում ենք: Մեր կառավարության կարևորագույն խնդիրներից է՝ այն դրական ֆոնը, որն առկա է Հայաստանի կառավարության և Սփյուռքի միջև, ոչ միայն պահպանել և զարգացնել, այլև դա դարձնել մշտական և ավանդույթ Հայաստանի բոլոր կառավարությունների համար: Այսօրվա մեր իրավիճակում մեր խնդիրն է գեներացնել, կրկնապատկել, եռապատկել հաջողությունները և դա ազգային, համազգային արդյունքի վերածել: Դրա համար շատ կարևոր է Սփյուռքի հետ հարաբերություններում ճիշտ մթնոլորտ կառուցելը, ճիշտ աշխատանքային մեխանիզմներ ստեղծելը, և, ամենակարևորը, անել այնպես, որ ամբողջ Սփյուռքն իրեն զգա Հայաստանի Հանրապետության լիարժեք շահառու։ Սա մեր խնդիրն է, որը մենք հույս ունենք լուծել ինչպես ձեր, այնպես էլ Սփյուռքի մեր մյուս կառույցների և կուսակցությունների մասնակցությամբ»։

Ամերիկայի Արևմտյան ափի Հայկական դեմոկրատ ազատական (Ռամկավար) կուսակցության ատենապետ Րաֆֆի Բալյանը ողջունել է Հայաստանի վարչապետին՝ նշելով. «Մեծարգո պարոն վարչապետ, Ռամկավար ազատական կուսակցության Արևմտյան Ամերիկայի շրջանի ղեկավարության անունից ցանկանում ենք Ձեզ բարի գալուստ մաղթել Լոս Անջելես քաղաք և շնորհավորել Անկախության տոնի 28-րդ տարեդարձի առթիվ։ Մենք շնորհակալ ենք այս առիթի համար։ Մեր կուսակցությունը, որ հարյուրամյա հայ ավանդական կուսակցություն է, իր գործունեությունն իրականացնում է Արևմտյան Ամերիկայի տարածքում՝ հատկապես Ֆրեզնո և Լոս Անջելես քաղաքներում։ Այդ հայրենանվեր գործունեությունը շարունակում ենք նաև այսօր, և մենք միշտ զորավիգ ենք մայր հայրենիքին»։ Կուսակցության ղեկավար կազմի անդամները նշել են, որ զորավիգ են Հայաստանի վարչապետին և աջակցում են կառավարության կողմից իրականացվող լայնածավալ բարեփոխումներին, որոնք ուղղված են Հայաստանի առաջընթացին և բարգավաճմանը։

Հանդիպմանը քննարկվել են Հայաստան-Սփյուռք հարաբերությունների ամրապնդմանը, Հայաստանի զարգացմանը, իրականացվող գործընթացներում Սփյուռքի լիարժեք ներգրավմանը վերաբերող հարցեր։

* * *

Աշխատանքային այցով ԱՄՆ-ում գտնվող վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Լոս Անջելեսում հանդիպել է Կալիֆորնիայի հայ համայնքի կառույցների ղեկավար կազմի հետ։

Հանդիպմանը մասնակցում էին հայ համայնքի խոշորագույն կառույցների ղեկավար կազմի ներկայացուցիչները՝ շուրջ 70 անձ, ներկա էին նաև ՀՀ պատվո հյուպատոսները Ֆրեզնո և Լաս Վեգաս քաղաքներում, հայ համայնքի հոգևոր հայրեր։

Հանդիպման մասնակիցներին ուղղված ողջույնի խոսքում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նշել է.

«Հարգելի գործընկերներ,
Կալիֆորնիայի հայ համայնքի կառույցների ղեկավարներ,
Հոգևոր հայրեր,

շատ ուրախ եմ մեր այսօրվա հանդիպման համար։ Սա իսկապես կարևոր հանդիպում է, որը պլանավորվում էր դեռ անցյալ տարվանից, և կարող եմ ասել, որ հենց օդանավակայանից դուրս գալու առաջին րոպեից զգում եմ այն մթնոլորտը, որ ձևավորված է այս օրերին՝ Լոս Անջելեսի հայ համայնքի կողմից, և ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել առաջին հերթին այդ մթնոլորտի, պատրաստակամության համար։ Այնպես է ստացվել, որ ես այսօր բավական երկար խոսելու առիթ դեռ ունենալու եմ, և այսօրվա հանդիպմանը կուզենայի ավելի շատ լսողի կամ պատասխանողի դերում լինեի, որովհետև այսօր հանրային հավաքին ես մանրամասն ելույթ եմ ունենալու։ Այս պահին ուզում եմ ասել՝ շատ ուրախ եմ, որ այս առիթն ունեմ, իհարկե, ձեզնից շատերի հետ տարբեր առիթներով հանդիպել ենք, քննարկել ենք, բայց այսպիսի ընդլայնված կազմով առաջին անգամ ենք հանդիպում։ Հույս ունեմ, որ դեռ էլի հանդիպելու առիթներ կունենանք՝ մեր հանդիպումներն ավելի գործնականացնելու, ավելի կոնկրետ, գործնական հարցեր քննարկելու համար։ Կուզենայի լսել ձեզ և եթե կունենաք հարցեր, ես հաճույքով կպատասխանեմ ձեր բոլոր հարցերին»։

Կալիֆորնիայի հայ համայնքի կառույցների ղեկավարները ողջունել են վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին Ամերիկայի Լոս Անջելես քաղաքում և նշել, որ ոգևորված են Նիկոլ Փաշինյանի այցով, նրա հետ հանդիպման ու մայր հայրենիքին, Հայաստան-Սփյուռք կապերին վերաբերող հարցեր քննարկելու հնարավորությամբ։

Անդրադառնալով Կալիֆորնիայի հայ համայնքի կառույցների ղեկավարների հարցադրումներին՝ Հայաստանի վարչապետը ներկայացրել է համահայկական օրակարգի ձևավորման և համահայկականության գաղափարի իրագործման տեսլականը, խոսել Հայաստանի տնտեսական զարգացման ցուցանիշների և դրական միտումների, տնտեսական ակտիվության, զբոսաշրջության առաջանցիկ տեմպերի մասին, անդրադարձել Արցախի հարցի կարգավորմանը, Հայաստանում իրականացվող դատաիրավական համակարգի, պետական կառավարման համակարգի կառուցվածքային բարեփոխումներին, կեղծ լրատվության դեմ պայքարին, ինչպես նաև պատասխանել հանդիպման մասնակիցների մի շարք այլ հարցերի։

* * *

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն աշխատանքային այցով գտնվում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում։

Լոս Անջելեսում նախատեսված օրակարգի շրջանակում արդեն տեղի են ունեցել Հայաստանի վարչապետի հանդիպումները Ամերիկայի արևմտյան ափի Սոցիալ-դեմոկրատ հնչակյան կուսակցության և Ռամկավար ազատական կուսակցության ղեկավար կազմի, ինչպես նաև Կալիֆորնիայի հայ համայնքի խոշորագույն կառույցների ղեկավարների հետ։

Կալիֆորնիայի հայ համայնքի կառույցների ղեկավարների հետ հանդիպումից հետո վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հանդես է եկել մամուլի ասուլիսով։ ՀՀ վարչապետի մամուլի ասուլիսին մասնակցում էին Կալիֆորնիայի հայկական ԶԼՄ ներկայացուցիչները և ՀՀ վարչապետի ԱՄՆ այցը լուսաբանելու նպատակով Ամերիկա Հայաստանից ժամանած լրագրողները։

Նիկոլ Փաշինյանը պատասխանել է ԶԼՄ ներկայացուցիչների մի շարք հարցերին, որոնք վերաբերում էին Հայաստան-Սփյուռք հարաբերություններին և հաղորդակցության արդյունավետ աշխատանքային ձևաչափի մշակմանը, համահայկական օրակարգի ձևավորմանը և դրա շուրջ համազգային քննարկումներին, ՀՀ վարչապետի ԱՄՆ այցի օրակարգի, նախատեսված հանդիպումների, համագործակցության վերաբերյալ փաստաթղթերի ստորագրմանը, Հայաստանի զարգացման գործում Սփյուռքի ներգրավվածությանը և ներուժի լիարժեք օգտագործմանը, Ամուլսարի հանքավայրի ծրագրի շուրջ ստեղծված իրավիճակին, պետություն-եկեղեցի համագործակցությանը, Հայաստանում տեղի ունեցող քաղաքական գործընթացներին և իրադարձություններին, Թավշյա հեղափոխությանը և դրա արդյունքում Հայաստանում ժողովրդավարության արձանագրած առաջընթացին և այլն։

* * *

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն աշխատանքային այցով գտնվում է ԱՄՆ-ում։ Այցը մեկնարկել է Լոս Անջելես քաղաքից։

Հայաստանի վարչապետը տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հետ այցելել է Լոս Անջելեսի քաղաքապետարան և հանդիպումներ ունեցել Կալիֆորնիայի նահանգային և Լոս Անջելեսի քաղաքային իշխանության ներկայացուցիչների, Լոս Անջելեսի քաղաքային խորհրդի անդամների հետ։

Վարչապետի առաջին հանդիպումը Կալիֆորնիայի փոխնահանգապետ Էլենի Կունալակիսի հետ էր։ Տիկին Կունալակիսը ողջունել է Հայաստանի վարչապետի այցը Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ և, կարևորելով այցի մեկնարկը Կալիֆորնիա նահանգից, նշել, որ այն կնպաստի Հայաստան-Կալիֆորնիա գործընկերության զարգացմանը։ Կալիֆորնիայի փոխնահանգապետը, օգտվելով առիթից, շնորհավորել է Նիկոլ Փաշինյանին թավշյա, ոչ բռնի հեղափոխության հաղթանակի և Հայաստանը ժողովրդավարության ճանապարհով առաջնորդելու կապակցությամբ։ Նրա խոսքով՝ աշխարհում ժողովրդավարության այսօրվա մարտահրավերների պարագայում թավշյա հեղափոխությունը ժողովրդավարության վառ վկայություն է և օրինակ։

Շնորհակալություն հայտնելով Կալիֆորնիայի փոխնահանգապետին ջերմ ընդունելության և գնահատականների համար՝ վարչապետը նշել է, որ ուրախ է գտնվել Կալիֆորնիայում, որտեղ ապրում և արարում է հայկական սփյուռքի ամենամեծաթիվ համայնքներից մեկը։ «Մենք ցանկանում ենք ամրապնդել մեր ժողովրդավարությունը տնտեսապես, և համագործակցությունը մեր ժողովրդավար գործընկերների, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների հետ կնպաստի մեր նպատակների իրականացմանը», - ասել է Նիկոլ Փաշինյանը։ Հայաստանի վարչապետի խոսքով՝ Կալիֆորնիան ԱՄՆ առավել նորարարական տնտեսություն ունեցող նահանգներից է, տեխնոլոգիական ոլորտում ձեռքբերումների առումով համաշխարհային առաջատար դիրքեր է զբաղեցնում, և Հայաստանը՝ որպես տեխնոլոգիաների ոլորտը առաջնահերթությունը սահմանած երկիր, մեծապես կարևորում է Կալիֆորնիայի հետ համագործակցության խորացումը։ Նիկոլ Փաշինյանը կարևորել է Նյու Յորքում Կալիֆորնիայի նահանգապետի հետ նախատեսվող հանդիպումը, որի շրջանակում համաձայնագրի, ինչպես նաև ԱՄՆ այցի ընթացքում նախատեսվող մյուս փաստաթղթերի ստորագրումը լավ հիմք են հայ-ամերիկյան գործընկերությունը խորացնելու համար։

Զրուցակիցները մտքեր են փոխանակել վարչապետի՝ Սիլիկոնյան հովիտ նախատեսվող այցի, ժողովրդավարության զարգացման, Հայաստանի տնտեսական առաջընթացի, տեխնոլոգիաների, զբոսաշրջության, կրթության և այլ ոլորտներում համագործակցության հեռանկարների շուրջ։ Կալիֆորնիայի փոխնահանգապետը նշել է, որ վերջերս այցելել է Հայաստան, եղել է Թումո ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնում, Հայաստանի Ամերիկյան համալսարանում և տպավորված է իր այցելության արդյունքներով։ Վարչապետ Փաշինյանն ընդգծել է՝ Թումոն Հայաստանի բրենդն է, որը տարածվելու է ամբողջ աշխարհում. վերջերս Թումո կենտրոն է բացվել Փարիզում, նախատեսվում է նաև Մոսկվայում, Բեռլինում և այլ քաղաքներում։

Հայաստանի վարչապետը նաև երախտագիտություն է հայտնել Կալիֆորնիայի իշխանություններին՝ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման և դատապարտման, Ցեղասպանության վերաբերյալ հանրային իրազեկվածությունը բարձրացնելու ուղղությամբ ներդրվող ջանքերի համար։

* * *

Հաջորդիվ Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպել է Լոս Անջելես մարզի կառավարիչ Քեթրին Բարգերի, նահանգային սենատի անդամ Էնթոնի Պորտանտինոյի և Լոս Անջելեսի քաղաքային խորհրդի անդամների հետ։ Քեթրին Բարգերը և Էնթոնի Պորտանտինոն ողջունել են Հայաստանի վարչապետի այցը Կալիֆորնիա և Լոս Անջելես, որը լավ հնարավորություն է համագործակցության խորացնման հեռանկարները քննարկելու համար։ Նրանք ընդգծել են՝ Լոս Անջելեսի հայ համայնքը կարևոր դերակատարություն ունի տեղի հասարակական, քաղաքական, տնտեսական, մշակութային կյանքում, և քաղաքային իշխանությունները հետաքրքրված են Հայաստանի հետ գործընկերությունը սերտացնելու հարցում։

Լոս Անջելեսի քաղաքային խորհրդի անդամների հետ հանդիպման ժամանակ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նշել է, որ Հայաստանը թավշյա հեղափոխությունից հետո բռնել է ժողովրդավարությամբ առաջ շարժվելու, բարեփոխումներ իրականացնելու ուղին, և այս առումով ԱՄՆ-ի՝ որպես ժողովրդավարության առաջամարտիկ երկրներից մեկի փորձը, աջակցությունն այդ բարեփոխումներին մեծ կարևորություն ունի։

Քաղաքային խորհրդի անդամները ողջունել են Նիկոլ Փաշինյանին և Աննա Հակոբյանին Լոս Անջելեսի քաղաքապետարանում և նշել, որ պատրաստակամ են կիսվել փորձով, աջակցել Հայաստանին ժողովրդավարական արժեքների ամրապնդման գործում։ Վարչապետը նաև շրջայց է կատարել Լոս Անջելեսի քաղաքապետարանի շենքում, ծանոթացել շենքի ճարտարապետությանը և պատմությանը։

* * *

Աշխատանքային այցով ԱՄՆ-ում գտնվող վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հետ Լոս Անջելեսի քաղաքապետարանում մասնակցել է Լոս Անջելեսի քաղաքապետ Էրիկ Գարսեթիի անունից տրված պաշտոնական ընդունելությանը։

Վարչապետը հանդես է եկել ելույթով, որում, մասնավորապես, նշել է.

«Մեծարգո փոխնահանգապետ Էլենի Կունալակիս,
Հարգարժան քաղաքապետ Գարսեթի և քաղաքային խորհրդի անդամ Քրեկորյան,
Պատվավոր պետական այրեր,
Հարգելի վերահսկիչներ՝ տիկին Բարգեր և տիկին Սոլիս,
Լոս Անջելեսի քաղաքային խորհրդի անդամներ,
Գերաշնորհ հոգևոր հայրեր,
Ձերդ Գերազանցություններ,
Ընտրյալ և առաջադրված պաշտոնյաներ,
Հարգելի հյուրեր,
Տիկնայք և պարոնայք,

Շատ ուրախալի է ինձ համար այսօր այստեղ գտնվել: Ես կցանկանայի խորին շնորհակալություն հայտնել Լոս Անջելեսի քաղաքապետ պարոն Գարսեթիին՝ այս գեղեցիկ իրադարձությունը կազմակերպելու և մեր հաղորդակցության համար առիթ ընձեռելու համար:

Պարոն Գարսեթի, մենք բարձր ենք գնահատում Ձեր նվիրվածությունն ու աջակցությունը հայ համայնքին: Օգտվելով առիթից` ես կցանկանայի նաև իմ խորին գնահատանքը հայտնել Խորհրդի անդամ Փոլ Քրեկորյանին, վերահսկիչներ Քեթրին Բարգերին և Հիլդա Սոլիսին` հանրային միջոցառման կազմակերպման գործում իրենց արժեքավոր ներդրման համար:

Կցանկանայի շնորհակալություն հայտնել Կալիֆորնիայի նահանգապետ Գեվին Նյուզոմին, ով չկարողացավ մասնակցել այս հանդիպմանը, և ում հետ հանդիպելու եմ ավելի ուշ Նյու Յորքում՝ բարեկամության և Հայաստան-Կալիֆորնիա գործընկերությունն առաջ մղելու գործին իր նվիրվածության համար: Այդ հանդիպմանը Հայաստանի և Կալիֆորնիայի միջև կստորագրվի համագործակցության մասին շրջանակային համաձայնագիր։

Իմ անկեղծ շնորհակալությունը փոխնահանգապետ Ելենի Կունալակիսին` մեզ հետ այսօր լինելու համար:

Հայաստանը մեծապես գնահատում է իր հարաբերությունները Միացյալ Նահանգների, Կալիֆորնիա մեծ նահանգի և Լոս Անջելես քաղաքի հետ: Սա աշխարհի այն եզակի վայրերից մեկն է, որտեղ մենք ունենք հայկական մտավոր, մշակութային, կրոնական և ֆինանսական ներուժի մեծ կենտրոնացում: Եվ սա շատ առումներով ծնում է հզոր կենտրոնաձիգ ուժ աշխարհասփյուռ 10 միլիոն հայերի համար:

Ես ուրախ եմ այսօր, երբ տեսնում եմ այս միջոցառմանը ներկա հայկական ավանդական բոլոր կուսակցություններին և կազմակերպություններին: Ես ուրախ եմ, որ տեսնում եմ բոլոր քրիստոնեական դավանանքների ծաղկուն համայնքները: Ես ուրախ եմ, որ այստեղ եմ տեսնում մշակութային, կրթական, ֆինանսական և փաստաբանական կազմակերպություններ: Լոս Անջելեսը՝ իր հայկական եկեղեցիներով, հուշարձաններով, դպրոցներով, մշակութային և մարզական կենտրոններով հայերի հիմնարար ինտեգրման հիանալի օրինակ է ամերիկյան հասարակության մեջ:

Սա շատ ամուր հիմք է, մնայուն կռվան՝ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների հետ մեր հարաբերություններում, որն իսկապես փոխլրացնող և օգտակար է:

Այսօր մեր ամուր կապերը շարունակում են էլ ավելի ամրապնդվել մշակութային փոխանակումներով, համատեղ ձեռնարկատիրական գործունեությամբ, ինչն անշեղորեն բարձրացնում է մեր փոխվստահության, փոխադարձ աջակցության ու փոխըմբռնման մակարդակը:

Հաջորդ տարի մենք նշելու ենք Երևանի և Լոս Անջելեսի միջև Քույր քաղաքների համաձայնագրի 15-ամյակը, ինչը կնշանավորվի մի շարք նախաձեռնություններով, որոնք կնպաստեն երկու քաղաքների միջև համագործակցությանը: Մենք բարձր ենք գնահատում նախկին քաղաքապետ Անտոնիո Վիլարայգոսայի և ներկայիս քաղաքապետ Էրիկ Գարսեթիի` այս համագործակցությունը խթանելու և ընդլայնված գործընկերության նոր հնարավորություններ դիտարկելու ջանքերը:

Այս այցի ընթացքում մենք ևս մեկ քայլ կձեռնարկենք մեր բարեկամությունն առավել գործնական և արդյունավետ դարձնելու ուղղությամբ: Վաղը մենք ունենք մեծ Կալիֆորնիա-Հայաստան գործարար սիմպոզիում, որին կհաջորդի երկու կարևոր պայմանագրերի կնքման արարողությունը` ուղղված մեր առևտրատնտեսական կապերի զարգացմանը:

Սա լավ առիթ է՝ մեր երախտագիտությունը հայտնելու Կալիֆորնիա նահանգի և Լոս Անջելես քաղաքի իշխանություններին՝ մեր երկրի մշակութային և ավանդույթային արժեքները մշտապես ի ցույց դնելու համար: Դա արժեքավոր ներդրում է այս երկրում Հայաստանն առավել ճանաչելի դարձնելու և այն ամերիկյան տուրիստական քարտեզների վրա երևակելու ուղղությամբ: Բոլոր այդ փառատոնները, կինոցուցադրությունները, համերգները և մյուս միջոցառումներն ազդակներ են ստեղծում Հայաստանի և Կալիֆորնիայի միջև ավելի ակտիվ փոխանակումների, մարդկանց միջև ավելի ինտենսիվ շփումների համար։

Կցանկանայի նաև հավաստել մեր երախտագիտությունը Կալիֆորնիա նահանգի և Լոս Անջելես քաղաքի իշխանություններին` այս մեծ քաղաքի հենց սրտում Հայոց ցեղասպանության հուշարձանի բացմանն օժանդակելու համար: Այն վեր է հառնում որպես Լոս Անջելեսի հանրային տարածքի վրա կառուցված առաջին հուշահամալիր՝ նվիրված Հայոց ցեղասպանության և բոլոր ցեղասպանությունների զոհերի հիշատակին: Այն նաև մեր համայնքի երախտագիտության արտահայտությունն է Միացյալ Նահանգներին, ամերիկացի ժողովրդին, Կալիֆորնիա նահանգին և այս գեղեցիկ քաղաքին:

Մենք ակնկալում ենք շարունակել մեր համագործակցությունը Կալիֆորնիայի իշխանությունների հետ: Մենք ակնկալում ենք սերտացնել մեր փոխանակումները Լոս Անջելես քաղաքի հետ: Մենք պատրաստ ենք ամրապնդել մեր բարեկամությունը Կալիֆորնիայում ընտրված պաշտոնյաների հետ, որոնցից շատերը Հայաստանի նվիրյալ բարեկամներն են Կալիֆորնիայի հայամետ պատգամավորական խմբում, Սենատի Կալիֆորնիայի հանձնախմբում, Հայաստանի և Արցախի հետ փոխադարձ առևտրի կենտրոններում, արվեստի և մշակութային փոխանակման օջախներում, և իհարկե, Կոնգրեսի հայկական հարցերով հանձնախմբում:

Մենք առաջ կշարժվենք հայ-կալիֆորնիական համագործակցության խորացմանն ուղղված մեր ջանքերում, իսկ Լոս Անջելես քաղաքը կլինի հիմնական կիզակետը՝ միանգամայն հասկանալի պատճառներով: Վստահ եմ, որ այդ հարաբերությունները դինամիկ կերպով կզարգանան՝ ընդգրկելով նորանոր նախաձեռնություններ և համատեղ ջանքեր:

Շնորհակալ եմ բոլորիդ, որ այսօր այստեղ եք»։

Ելույթներով են հանդես եկել նաև Լոս Անջելեսի քաղաքապետ Էրիկ Գարսեթին, Լոս Անջելեսի քաղաքային խորհրդի անդամ Փոլ Քրեքորյանը, ԱՄՆ-ում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան Վարուժան Ներսեսյանը, Լոս Անջելեսում ՀՀ գլխավոր հյուպատոս Արմեն Բայբուրդյանը։

* * *

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և տիկին Աննա Հակոբյանն ԱՄՆ աշխատանքային այցի շրջանակում հյուրընկալվել են Լոս Անջելեսի քաղաքապետարանում, հանդիպումներ ունեցել Կալիֆորնիայի նահանգային և Լոս Անջելեսի քաղաքային իշխանությունների ներկայացուցիչների հետ։

Լոս Անջելեսի քաղաքապետի անունից տրված պաշտոնական ընդունելությունից հետո տեղի է ունեցել ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Լոս Անջելեսի քաղաքապետ Էրիկ Գարսեթիի հանդիպումը։

Էրիկ Գարսեթին ողջունել է Հայաստանի վարչապետին, նրա գլխավորած պատվիրակության անդամներին և կարևորել Նիկոլ Փաշինյանի այցը ԱՄՆ ու Լոս Անջելես։ «Ուրախ ենք հյուրընկալել Ձեզ, պարոն Փաշինյան, Լոս Անջելեսի քաղաքապետարանում։ Լոս Անջելեսում բնակվող և գործունեություն ծավալող հայկական համայնքը շատ հաջողակ է և ակտիվ ներգրավված է մեր քաղաքի հասարակական-քաղաքական կյանքի տարբեր ոլորտներում։ Լոս Անջելեսը և Երևանը քույր քաղաքներ են, մենք արդյունավետ համագործակցում ենք, և կարևորում ենք ընդհանրապես Հայաստանի հետ գործընկերությունը», - նշել է Լոս Անջելեսի քաղաքապետը։

Վարչապետ Փաշինյանը շնորհակալություն է հայտնել Էրիկ Գարսեթիին ջերմ ընդունելության, ինչպես նաև Գրանդ Փարք կոչվող վայրում նախատեսված հանրահավաքի կազմակերպման գործում ցուցաբերած մեծ աջակցության համար։ Կառավարության ղեկավարը նշել է, որ ԱՄՆ իր այցի օրակարգի կեսը նվիրված է Կալիֆորնիայի և Լոս Անջելեսի հետ համագործակցությանը, ինչը վկայում է այդ գործընկերությանը տրվող կարևորության մասին և նոր հնարավորություններ է բացում համագործակցության զարգացման համար։ «Քաղաքական արմատական փոփոխություններից հետո մենք առաջ ենք գնում տնտեսական հսկայական փոփոխությունների իրականացման, տնտեսական առաջընթացի արձանագրման ճանապարհով, և այդ գործընթացում մեր գործընկերների հետ համագործակցությունը կարևոր դեր ունի։ Այսօրվա դրությամբ մենք տնտեսական աճի լավ դինամիկա ունենք, լավ արդյունքներ ենք արձանագրում համակարգային կոռուպցիան և մենաշնորհները վերացնելու, տեխնոլոգիական առաջընթաց ապահովելու, բիզնես միջավայրը բարելավելու ուղղություններով: Ամերիկայի մեր գործընկերների, այդ թվում՝ Կալիֆորնիա նահանգի և Լոս Անջելես քաղաքի հետ շարունակական համագործակցությունը, փորձի փոխանակումը կնպաստեն այդ գործընթացների հաջողմանը։ Ցանկանում եմ նաև երախտագիտություն հայտնել Լոս Անջելեսի քաղաքային իշխանությունների կողմից հայ համայնքին ցուցաբերվող վերաբերմունքի համար», - ընդգծել է Հայաստանի վարչապետը։

Զրուցակիցները քննարկել են զբոսաշրջության, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտներում կապերի զարգացման, ներդրումային ծրագրերի իրականացման և այլ ուղղություններով փոխգործակցության զարգացման հեռանկարները։ Երկուստեք ընդգծվել է օդային ուղիղ հաղորդակցության հաստատման կարևորությունը։ Պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել ակտիվացնել շփումները փոխշահավետ համագործակցության կոնկրետ ծրագրեր մշակելու և գործնական արդյունքներ արձանագրելու ուղղությամբ։

Հանդիպման ավարտին Հայաստանի վարչապետը և Լոս Անջելեսի քաղաքապետը փոխանակվել են խորհրդանշական հուշանվերներով։

Հանդիպումից հետո վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և Լոս Անջելեսի քաղաքապետ Էրիկ Գարսեթին ուղևորվել են Լոս Անջելեսի կենտրոնում գտնվող Գրանդ Փարք վայր՝ մասնակցելու հանրահավաքին։ Լոս Անջելեսի քաղաքապետ Էրիկ Գարսեթին հանրահավաքի սկզբում հանդես է եկել բացման խոսքով։

* * *

Շարունակվում է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի աշխատանքային այցը Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ։

Հայաստանի վարչապետը գտնվում է Լոս Անջելես քաղաքում. Նիկոլ Փաշինյանը Լոս Անջելեսի կենտրոնում գտնվող Գրանդ Փարք վայրում մասնակցել է իր հրավիրած հանրահավաքին և հանդես եկել ելույթով։

Հանրահավաքը մեկնարկել է Հայաստանի և Ամերիկայի օրհներգերով, ուղերձով են հանդես եկել հայ համայնքի հոգևոր առաջնորդները։

Իր ելույթում Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նշել է.

«Սիրելի ժողովուրդ՝ Լոս Անջելեսի, Կալիֆորնիայի, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների հպարտ հայություն, ողջունում եմ բոլորիդ: Այնուամենայնիվ, ուզում եմ մի փոքր շրջանցել դիվանագիտական նրբությունները ու բոլորիդ դիմել այնպես, ինչպես թելադրում է սիրտս և հոգիս, ինչպես թելադրում է մեր նախնինարի ու նահատակների կանչը.

Սիրելի ժողովուրդ,
Հայաստանի Հանրապետության հպարտ ու դուխով քաղաքացիներ՝ ողջունում եմ բոլորիդ:

Սիրելի ժողովուրդ, նախ թույլ տվեք այս ամբիոնից շնորհակալության խոսքեր ասել Կալիֆորնիայի նահանգային և Լոս Անջելեսի քաղաքային իշխանություններին հայկական ազգային այս միջոցառումն անցկացնելու մեր ցանկությանը հարգանքով, բարեկամաբար վերաբերվելու և կազմակերպմանը աջակցելու համար:

Ուզում եմ անձնապես շնորհակալություն հայտնել Կալիֆորնիայի նահանգապետ Գավըն Նյուսըմին, փոխնահանգապետ Էլենի Կունալակիսին, Լոս Անջելեսի քաղաքապետ Էրիկ Գարսետտիին, քաղաքային խորհրդի անդամ Փոլ Կրեկորյանին, Լոս Անջելեսի մարզի կառավարիչներ՝ Քեթրին Բարգերին և Հիլդա Սոլիսին, Հայկական կազմակերպությունների ժամանակավոր հանձնախմբին:

Խնդրում եմ ողջույնի մեր հայկական ծափահարությունները հղենք Կալիֆորնիայի նահանգապետին, փոխնահանգապետին, Լոս Անջելեսի քաղաքապետին, Լոս Անջելեսի մարզի կառավարիչներին: Շնորհակալություն Լոս Անջելեսի քաղաքային խորհրդի անդամ Պոլ Կրեկորյանին: Այս անմոռանալի միջոցառման անցկացմանն աջակցելը ես համարում եմ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների բարեկամական ժեստը Ժողովրդավարական Հայաստանին, նշել ԱՄՆ աջակցությունը մեր պետականաշինության գործին:

Հայաստանը, Արցախը և համայն հայությունը երախտապարտ են ԱՄՆ Կոնգրեսի և Կալիֆորնիայի ներկայացուցիչների պալատի այն անդամներին, ովքեր իրենց ազնիվ ու անաչառ գործունեությամբ մեծապես նպաստել են հայ-ամերիկյան բարեկամական կապերի զարգացմանը: Երախտագիտություն ենք հայտնում Կալիֆորնիայի նահանգի Ներկայացուցիչների պալատին՝ Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչելու և ապրիլի 24-ը Ցեղասպանության հիշատակի օր հռչակելու համար: Երախտագիտություն ենք հայտնում Լոս Անջելեսի քաղաքապետին և քաղաքային խորհրդին՝ Հայոց ցեղասպանության ճանաչման և Լեռնային Ղարաբաղի ճանաչման համար, քաղաքապետ Էրիկ Գարսեթին մշտապես սատարել է հայ համայնքին և հայ ժողովրդին:

Սիրելի ժողովուրդ,

այսօրվա իմ ելույթն ուզում եմ սկսել մեր մեծերից մեկի՝ Պարույր Սևակի «Մենք քիչ ենք, սակայն մեզ հայ են ասում» բանաստեղծության ընթերցումով:

Մենք քիչ ենք‚ սակայն մեզ հայ են ասում։
Մենք մեզ ո՛չ ոքից չենք գերադասում:
Պարզապես մենք էլ պիտի ընդունենք‚
Որ մե՛նք‚ միայն մե՜նք Արարատ ունենք‚
Եվ որ այստեղ է՝ բարձրիկ Սևանում‚
Երկինքն իր ճիշտ պատճենը հանում:
Պարզապես Դավիթն այստեղ է կռվել:
Պարզապես Նարեկն այստեղ է գրվել:

Պարզապես գիտենք ժայռից վանք կերտել‚
Քարից շինել ձուկ‚ և թռչուն՝ կավից‚
Ուսուցմա՛ն համար և աշակերտե՜լ
Գեղեցիկի՛ն‚
Բարո՛ւն‚
Վսեմի՛ն‚
Լավի՜ն...

Մենք քիչ ենք‚ սակայն մեզ հայ են ասում:
Մենք մեզ ոչ մեկից չենք գերադասում
Պարզապես մեր բախտն ուրիշ է եղել‚
Պարզապես շատ ենք մենք արյուն հեղել,
Պարզապես մենք մեր դարավոր կյանքում‚
Երբ եղել ենք շատ
Ու եղել կանգուն‚
Դարձյա՛լ չենք ճնշել մեկ ուրիշ ազգի‚
Ո՛չ ոք չի տուժել զարկից մեր բազկի։

Եթե գերել ենք՝
Լոկ մեր գրքերով.
Եթե տիրել ենք՝
Լոկ մեր ձիրքերով...

Պարզապես մահն էր մեզ սիրահարվել‚
Իսկ մենք ինքնակամ նրան չենք տրվել։

Ու երբ ճարահատ մեր հողն ենք թողել՝
Ո՜ւր էլ որ հասել‚ որտեղ էլ եղել‚
Ջանացել ենք մենք ամենքի՛ համար.
Շինել ենք կամուրջ‚
Կապել ենք կամար‚
Ամե՜ն տեղ հերկել‚
Հասցրել բերքեր‚
Ամենքի՜ն տվել մի՛տք‚ առա՛ծ‚ երգե՛ր՝
Պաշտպանել նրանց հոգևոր ցրտից‚
Ամե՜ն տեղ թողել մեր աչքից՝ ցոլանք‚
Մեր հոգուց՝ մասունք‚
Եվ նշխար՝ սրտից...

Մենք քիչ ենք‚ այո՛‚ բայց կոչվում ենք հայ,
Գիտենք դեռ չանցած վերքերից տնքալ‚
Բայց նոր խնդությամբ ցնծալ ու հրճվել.
Գիտենք թշնամու կողը մխրճվել,
Ու բարեկամին դառնալ աջակից,
Դուրս գալ մեզ արված բարության տակից՝
Մեկի փոխարեն տասը հատուցելով...

Հօգուտ արդարի և արեգակի
Գիտենք քվեարկել մեր կյանքով նաև...
Բայց թե կամենան մեզ բռնի վառել՝
Մենք գիտենք մխա՛լ և կրա՜կ մարել.
Իսկ եթե պետք է խավարը ցրել՝
Գիտենք մոխրանալ որպես վառ կերոն,
Եվ գիտենք նաև մեզ կրքոտ սիրել‚

Բայց ուրիշներին մի՜շտ էլ հարգելով...
Մենք մեզ ոչ մեկից չենք գերադասում‚
Բայց մեզ էլ գիտենք՝
Մեզ հա՜յ են ասում։

Եվ ինչո՞ւ պիտի չհպարտանանք...
Կա՛նք: Պիտի լինե՛նք: Ու դեռ շատանա՜նք:

19,25.I.1961թ.
Երևան

Շնորհակալ եմ:

Այս բանաստեղծությունը շատ պատեհ էր այստեղ կարդալ, այն տողերը հիշու՞մ եք, որտեղ ասվում է. ուր էլ լինենք՝ ջանացել ենք բոլորի համար, շինել ենք կամուրջ, կապել ենք կամար: Երբ շենքի ներսում էինք, քաղաքապետն ինձ պատմում էր, որ ահա այս մուտքի կամարները հեղինակվել, կառուցվել են հայի կողմից և շատ պատեհ էր այստեղ այդ տողերը կարդալը:

Սիրելի ժողովուրդ, այսօր ես եկել եմ այստեղ, որպեսզի շնորհակալություն հայտնեմ Ձեզ և ի դեմս Ձեզ շնորհակալություն հայտնեմ ամբողջ Սփյուռքին: Ես ուզում եմ Ձեզ շնորհակալություն հայտնել, որ թավշյա հեղափոխության օրերին դուք ամուր կանգնած էիք Երևանի Հանրապետության հրապարակում: Այո, կապ չունի՝ ձեզնից ով էր ֆիզիկապես ներկա այնտեղ, բայց մենք բոլորս Հանրապետության հրապարակում այդ օրերին զգացել ենք ձեր աջակցող շունչը, ձեր հզոր ներկայությունը, ձեր մեծ էներգիան: Դուք և մենք միասին ենք կերտել ժողովրդավարական և ժողովրդական այն հաղթանակը, որը նոր փառք է բերել Հայաստանին և հայ ժողովրդին՝ ի դեմս նրա ցույց տալով մի երկիր և ժողովուրդ, որը պատրաստ է և վերցրել է շատերի կարծիքով անկում ապրող ժողովրդավարության դրոշը: Այսօր ամբողջ աշխարհը Հայաստանին համարում է ժողովրդավարության հույս և այդ հույսը նաև դուք եք կերտել:

Եվ ուզում եմ երկրորդ շնորհակալությունը հայտնել Սփյուռքին, որովհետև մենք այսօր նշելով Հայաստանի անկախության 28-րդ տարեդարձը՝ պետք է հստակ ասենք, որ անկախ Հայաստանը չէր կարող ոտքի կանգնել առանց Սփյուռքի անգնահատելի և ամենօրյա աջակցության: Սփյուռքը կանգնել է Հայաստանի մեջքին, Սփյուռքը պահել է Հայաստանը, Սփյուռքը սնել է Հայաստանը: Եվ ես ուզում եմ այսպիսի մի կարևոր արձանագրում անել. Հայաստանի անկախացումից հետո շատ քաղաքացիներ ստիպված են եղել արտագաղթել Հայաստանից և այս երևույթին բնականաբար Հայաստանը, մենք բոլորս շատ ցավոտ ենք վերաբերվել, բայց այսօր այստեղ կարծում եմ՝ պետք է շատ կարևոր խոստովանություն անել. շատերը Հայաստանից հեռացել են, արտագաղթել Ռուաստան, ԱՄՆ, Եվրոպա ոչ թե հաճույքով, ոչ թե ուզելով, այլ արտագաղթել են, որպեսզի այստեղ աշխատեն և Հայաստանում մնացած իրենց հարազատներին ու հայրենակիցներին աջակցեն, որպեզի նրանք հաղթահարեն դժվարությունները: Սա պետք է խոստովանել:

Ուզում եմ Սփյուռքին շնորհակալություն հայտնել արցախյան ազատամարտին ցուցաբերած հսկայական աջակցության համար: Գիտե՞ք, երբեմն հարց է տրվում, թե ի՞նչով և ի՞նչպես է Սփյուռքը աջակցել արցախյան ազատամարտին: Ցավոք կամ բարեբախտաբար իրավիճակն է այդպիսին. այդ աջակցության հսկայական մասն այնպիսին է, որ դրա մասին ընդունված չէ և պետք չէ բարձրաձայն խոսել, բայց պետք է շատ հստակ արձանագրել, որ արցախյան ազատամարտը, Արցախում կրած հաղթանակը նույնպես անհնար կլիներ առանց Սփյուռքի հսկայական աջակցության: Եվ ես ուզում եմ սա նունպես շատ հստակ արձանագրել՝ վստահություն հայտնելով, որ Սփյուռքն ինչպես եղել, այնպես էլ շարունակում է կանգնած մնալ ազատ Արցախի թիկունքին, Հայաստանի Հանրապետության թիկունքին:

Անկախության առաջին շրջանում, իսկապես այն հումանիտար աջակցությունը, որ ցուցաբերվում էր՝ հսկայական նշանակություն ունեցավ, բայց որից հետո եկավ Սփյուռքի վերաբերմունքի հաջորդ կարևորագույն փուլը և Սփյուռքի ներկայացուցիչները Հայաստանում կամաց-կամաց սկսեցին մտածել զարգացման ծրագրեր իրականացնելու մասին: Եվ ես ուզում եմ հստակ արձանագրել այն հսկայական ծառայությունը, որ Հայաստանում տարբեր ծրագրեր իրականացնելով մատուցել են «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամը, «Հայ բարեգործական ընդհանուր միությունը», «Հայ օգնության ֆոնդը», «Հայ օգնության միությունը», «Հայ դատի հանձնախումբը», «Ամերիկայի հայկական համագումարը» և այլ կազմակերպություններ:

Այդ կազմակերպությունների աջակցությամբ Հայաստանում և Արցախում կառուցվել են հարյուրավոր կիլոմետրերի ճանապարհներ, վերանորոգվել հարյուրավոր դպրոցներ, ֆինանսավորվել հարյուրավոր կրթական ծրագրեր: Ես ես ուզում եմ այս համատեքստում գնահատանքի խոսք ասել նաև մեր ավանդական կուսակցություններին՝ Սոցիալ-Դեմոկրատ Հնչակյան կուսակցությանը, Ռամկավար Ազատական կուսակցությանը, Հայ Յեղափոխական Դաշնակցությանը, որոնց գործունեությունը նույնպես հսկայական աջակցություն է եղել Հայաստանին:

Ուզում եմ ընդգծել նաև Հայ Առաքելական եկեղեցու Սփյուռքում գտնվող թեմերի աջակցությունը, Հայ Ավետարանական եկեղեցու և Հայ Կաթոլիկ եկեղեցու աջակցությունը: Հայաստանի Հանրապետությունը, հայ ժողովուրդը մեծապես գնահատում են ձեր աջակցությունը և ես ուզում եմ, որ մենք բոլորս ծափահարենք այս բոլոր կազմակերպություններին, որոնք միշտ եղել են Հայաստանի և Արցախի կողքին: Ուզում եմ առանձնահատուկ նշել Քըրք Քըրքորյանի, «Լինսի» հիմնադրամի ցուցաբերած շրջադարձային աջակցությունը Հայաստանի Հանրապետությանը: «Լինսի» հիմնադրամի միջոցներով Հայաստանի ճանապարհային ցանցը բերվել է նորմալ վիճակի, նորոգվել են տասնյակ դպրոցներ, տասնյակ մշակութային օջախներ, որոնք գտնվում էին քայքայման եզրին:

Եվ այդ աջակցությունն իսկապես անգնահատելի դեր է ունեցել երրորդ հանրապետության պատմության մեջ: Եվ ուզում եմ առանձնահատուկ նշել Քըրք Քըրքորյանին, Շարլ Ազնավուրին, որոնց աջակցությունն այսօր էլ ջերմացնում է մեր ժողովրդին, այսօր էլ ջերմացնում է մեզ բոլորիս: Նշածս կազմակերպություններից բացի Հայաստանի Հանրապետությանն աջակցություն են ցուցաբերել հազարավոր անհատներ՝ տասնյակ, հարյուրավոր գյուղերի, ընտանիքների, անհատների ցուցաբերելով աջակցություն, որպեսզի նրանք հաղթահարեն այն դժվարությունները, որոնց առաջ կանգնած են:

Այս ամենն ընդգծում եմ՝ արձանագրելու համար Սփյուռքի՝ Հայաստանի նկատմամբ տածած վերաբերմունքի և քաղաքականության փոփոխությունը և էվոլյուցիան, ցույց տալու համար, որ ժամանակի ընթացքում արդարացված կերպով և անհրաժեշտաբար Սփյուռքը Հայաստանը զուտ հումանիտար օգնության օբյեկտ դիտելու փոխարեն սկսել է ավելի ու ավելի շատ դիտել որպես զարգացման մի համահայկական նախագիծ: Եվ ահա այս տրամաբանության և տրամադրության վերջին ամենակարևոր արտահայտություն է դառնում Հայաստանի և հայ ժողովրդի համար շրջադարձային նշանակություն ունեցող իրադարձությունը, որը ես համարում եմ Թումո կենտրոնների և smart center-ների բացումը, որոնք տեղի են ունենում հիմնականում Սփյուռքի ներդրումների միջոցով:

Ես այս դինամիկան ցույց եմ տալիս՝ հույս ունենալով, որ ահա այսօրվա մեր հանդիպումը կնշանավորի մի նոր փուլի մեկնարկը, երբ Հայաստանն այլևս չի դիտվում որպես հումանիտար օգնության օբյեկտ, որովհետև այսօր Հայաստանի Հանրապետությունում հաստատված է ժողովրդի վստահությունը վայելող կառավարություն, Հայաստանի Հանրապետությունում իշխում է հպարտ քաղաքացին և Հայաստանի քաղաքացին պիտի ամեն օրվա հետ ավելի մեծ հնարավորություն ունենա ոչ թե գոյատևել հումանիտար աջակցությունների շնորհիվ, այլ սեփական բարեկեցությունը կերտել արդար, օրինական, քրտնաջան աշխատանքով, իր տաղանդով:

Երեկ Գյումրիում մենք իրականացրեցինք մի աննախադեպ մրցանակաբաշխություն, որն անվանել ենք «Մեր ժամանակի հերոսը», ցույց տալու համար, որ այսօր Հայաստանում այո կա հնարավորություն, որ մարդն իր ազնիվ աշխատանքով վաստակի իր հացը: Մեր հիմնական ասելիքը պետք է լինի հետևյալը, որ նոր ժամանակներն աշխատանքի, արարման, ստեղծագործելու ժամանակներն են, որ մենք մեր հույսը դնում ենք հայ ժողովրդի աշխատասիրության, տաղանդի վրա, որտեղ հայ ժողովրդի բարեկեցությունն ամեն օրվա հետ մեծանում է, բազմապատկվում է, կրկնապատկվում է: Եվ գիտե՞ք, սա ընդամենը միֆ չէ:

Ես նոր ասացի, որ 2000-ականների սկզբին, այո, Հայաստանի ճանապարհային ցանցը վերանորոգվեց Քըրք Քըրքորյանի նվիրաբերությունների շնորհիվ: Եվ այն ժամանակներում Հայաստանն իրոք գուցե ի վիճակի չէր հոգալ սեփական ճանապարհների և ենթակառուցվածքների որակը: Բայց ես ուզում եմ ասել, որ հեղափոխությունից հետո մեկ տարի անց՝ այսօր, Հայաստանի կառավարությունն ի վիճակի է իրականացնել նույնքան մասշտաբային ծրագրեր Հայաստանի Հանրապետությունում, որքան իրականացրել է «Լինս»-ի հիմնադրամը: Մենք, այո, առաջիկա տարիներին Հայաստանում նորոգելու ենք հազարավոր կիլոմետրերի ճանապարհներ, նորոգելու ենք դպրոցներ, կառուցելու ենք մանկապարտեզներ: Բայց սա չի նշանակում, որ սփյուռքն անելիք չունի, հակառակը, ես ուզում եմ ասել, որ եկել է ժամանակը, որ սփյուռքի ներդրողները ևս մի քայլ անեն և մտածեն Հայաստանի Հանրապետությունում տնտեսական ներդրումներ անելու, Հայաստանում շահույթ ստանալու, Հայաստանում հարստանալու և Հայաստանը հարստացնելու մասին:

Ես հույս ունեմ, որ այսօրը հենց դա է նշանավորելու, որ այն սփյուռքը, որն աջակցել է Հայաստանին հասնելու այս կետին, երբ մենք մեր ոչ բռնի, թավշյա, ժողովրդական հեղափոխության արդյունքում իրավունք ունենք համարվել աշխարհում ժողովրդավարության լիդերներից մեկը, հույս ունենք, որ ինչպես Սփյուռքը կանգնեց Հայաստանում տեղի ունեցող քաղաքական հեղափոխության կողքին, այնպես էլ Սփյուռքը կկանգնի Հայաստանում տեղի ունեցող տնտեսական հեղափոխության կողքին: Եվ ես ուզում եմ Սփյուռքի բոլոր գործարարներին հրավիրել Հայաստան, որովհետև այսօրվա Հայաստանում դուք չեք հանդիպի այն խոչընդոտներին, որոնք կային նախկինում: Հայաստանից արմատախիլ է արված համակարգային կոռուպցիան: Հայաստանում վերացված է մենաշնորհների և օլիգարխիայի իշխանությունը: Հայաստանում հաղթահարվում է ստվերային տնտեսությունը: Միջազգային բոլոր կազմակերպությունները Հայաստանի վերաբերյալ հանդես են գալիս ավելի ու ավելի լավատեսական տնտեսագիտական գնահատականներով՝ ավելի ու ավելի մեծացնելով տնտեսական աճի կանխատեսումները Հայաստանի վերաբերյալ:

Եվ ես ուզում եմ, այո, շատ հստակ արձանագրել, որ Հայաստանի տնտեսության զարգացման այսօրվա տեմպերը մեզ թույլ են տալիս ասել, որ մենք միասին տնտեսական թռիչք հարուցելու հնարավորություն ունենք և այս վճռական պահին ես հույս ունեմ, որ Սփյուռքը, հատկապես Սփյուռքի երիտասարդությունը, երիտասարդ գործարարները, startup-եր ստեղծող մեր հայրենակիցներն իրենց ուշադրությունը կկենտրոնացնեն Հայաստանի վրա և իրենց գործունեությամբ կտեղափոխվեն Հայաստանի Հանրապետություն՝ իրենց նախնիների և իրենց հայրենիք:

Սիրելի հայրենակիցներ,

օգոստոսի 5-ին Ստեփանակերտում տեղի ունեցած հանրահավաքում ես խոսեցի համահայկականության գաղափարի մասին: Համոզված եմ՝ ձեզնից շատերը, եթե ոչ բոլորը, հետևել են այդ իրադարձությանը և ես չեմ ուզում կրկնել այն ամենը, ինչ ասել եմ այնտել, այլ ուզում եմ ավելացնել:
Ի՞նչ է նշանակում համահայկականության գաղափարը: Սա նշանակում է, որ աշխարհի բոլոր հայերն առանց կտրվելու իրենց առօրյայից, իրենց կյանքից, իրենց գործունեությունից պետք է արձանագրեն և կամք ցուցաբերեն գործել ի շահ Հայաստանի և Արցախի:

Ուզում եմ ընդգծել, որ իմ այս խոսքն ուղղված է ամբողջ Սփյուռքին՝ Ամերիկայում, Եվրոպայում, Ասիայում: Ի՞նչ է սա նշանակում գործնականում: Սա ամենևին չի նշանակում գործել ընդդեմ իրենց բնակության վայր հանդիսացող երկրի և հօգուտ Հայաստանի: Իմ ասածը պետք է արտահայտվի նրանում, որ այդ երկրներում ապրող մեր հայրենակիցներն իրենց ջանքերը պետք է գործադրեն այդ երկրների և Հայաստանի միջև բարեկամական կապերի ամրապնդմանը, Հայաստանի նոր ընկալման հանրահռչակմանը և քարոզչությանը նպաստելու համար: Այո, ինչպես մենք միասին կերտել ենք Հայաստանի նոր իմիջը, այդպես էլ պետք է շարունակենք Նոր Հայաստանի հանրահռչակումը կամ ինչպես ընդունված է ասել՝ promotion-ը: Ձեզնից շատ շատերն այսօր էլ, միշտ են այդպես եղել իրենց ողջ կյանքի և գործունեության ընթացքում, բայց ես հույս ունեմ, որ ձեզնից յուրաքանչյուրը, աշխարհի յուրաքանչյուր հայ, աշխարհի 10 մլն հայությունը կդառնա Հայաստանի, թույլ տվեք այդպես էլ ասել, promoter-ը, որովհետև Հայաստանը բոլորիս երկիրն է և Հայաստանը մեր բոլորի հայրենիքն է: Եվ ես հույս ունեմ, որ Հայաստանում տեղի ունեցած իրադարձություններից հետո հայ երիտասարդության շրջանում կաճի հետաքրքրությունը Հայաստանի նկատմամբ:

Ինձ ասել են, որ այդ երևույթն արդեն տեղ ունի, հարյուրավոր, հազարավոր հայեր, հայ երիտասարդներ Ամերիկայում, ամենուր, որոնք նույնիսկ հայերեն սկսել էին չխոսել, հեղափոխությունից հետո սկսել են ավելի շատ հետաքրքրվել իրենց հայրենիքով, իրենց ինքնությունով ու իրենց պատմությամբ: Եվ մենք ցանկանալով երիտասարդության ուշադրությունը հրավիրել այս նոր իրավիճակի վրա՝ մի այսպիսի ասացվածք կամ կարգախոս ենք մտածել, ասելով, որ սիրելի հայրենակիցներ՝ հայ լինելը հետաքրքիր է, և մենք իրար հետ պետք է հայ լինելն ավելի ու ավելի հետաքրքիր դարձնենք, որովհետև հայ լինելն իսկապես հետաքրքիր է՝ հայ ժողովուրդը ոչ միայն մեծ անցյալ ունի, ոչ միայն մեծ ներկա ունի, այլև շատ ավելի մեծ ապագա ունի և մենք այսօր իրար հետ կերտում ենք այդ ապագան:

Եվ ես ուզում եմ խոսել մեծ հայրենադարձության գաղափարի մասին: Այսօր էլ արդեն բազմաթիվ հայեր վերադառնում են Հայաստան: Մենք այսօր վիճակագրություն հրապարակեցինք: Դա ժամանակ առ ժամանակ արվող վիճակագրություն է: Ժողովուրդ, 2015 թվականի համեմատությամբ Հայաստանի սահմանահատումնբերի դրական սալդոն աճել է 32 անգամ: Բայց ես ուզում եմ խոսել մեծ հայրենադրձության մասին՝ ասելով, որ ապրել Հայաստանում չի նշանակում միայն ֆիզիկապես ապրել Հայաստանում: Ապրել Հայաստանում նշանակում է նաև ապրել Հայաստանով և ես համարում եմ, որ ձեզնից շատերը միշտ էլ ապրել են Հայաստանում և այսօր էլ ապրում են Հայաստանում, որովհետև ես տեսնում եմ և գիտեմ, որ դուք ապրում եք Հայաստանով և դա է ամենակարևորը:

Բայց մյուս կողմից ես ուզում եմ ասել, որ ապրել Հայաստանում չի նշանակում տարին 12 ամիս ֆիզիկապես գտնվել Հայաստանում: Ընդհանրապես, 21-րդ դարում որևէ երկրում ապրել չի նշանակում տարին 12 ամիս անընդհատ ֆիզիկապես գտնվել նույն տեղում: Ժամանակակից աշխարհն այնպիսին է, որ բազմաթիվ մարդիկ, առավել ևս հաջողակ մարդիկ տարվա մեծ մասն անցկացնում են ճամփորդությունների մեջ:

Եվ ես ուզում եմ մի ուղերձ հղել մեր հայրենակիցներին. մեծ հայրենադարձություն նշանակում է նաև, օրինակ, տարվա ընթացքում անպայման մեկ ամիս, երկու ամիս ֆիզիկապես գտնվել և ապրել Հայաստանում: Այսօր Հայաստանում և Երևանում անշարժ գույքի գներն էականորեն աճում են: Երևանում, Հայաստանում տուն ունենալը նշանակում է շատ լավ և հուսալի ներդրում անել: Դիմում եմ նրանց, ովքեր դեռևս տուն չունեն Հայաստանում՝ յուրաքանչյուր հայ պետք է տուն ունենա Հայաստանում: Հայրենադարձությունը նշանակում է բիզնես ունենալ Հայաստանում, և ամենակարևորը՝ ունենալ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն: Յուրաքանչյուր հայ պետք է ունենա Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն:

Եվ ուզում եմ ավելի դետալացված առաջարկ անել բոլոր ներկաներին. ցավոք սրտի երկար տարիների ընթացքում ավանդույթ է ձևավորվել, որ Նոր տարին, Սուրբ ծնունդը շատ հայաստանցիներ նշում են Հայաստանից դուրս: Մենք այսօր կառավարությունում, Երևանի քաղաքապետարանում մտածում ենք, որ այս տարի Նոր տարին պետք է բացառիկ շունչ և մթնոլորտ ունենա Հայաստանում և Երևանում:

Երևանը սովորաբար Ամանորին բավականին դատարկված է լինում, և մենք ուզում ենք այնպես անել, որ այս տարվա Ամանորին Երևանի փողոցները և հրապարակները լիքը լինեն Ամանորը, Սուրբ Ծնունդը նշող մարդկանցով: Սովորաբար Երևանի կենտրոնում ռեստորաններն ամանորյա օրերին փակ են լինում, միջոցառումներ չեն լինում: Հիմա մենք մի հսկայական ծրագիր ենք իրականացնում, որպեսզի բոլորիդ հրավիրենք: Այս տարին Սփյուռքը Նոր տարին, Ամանորը նշում է մայրաքաղաք Երևանում:

Սիրելի ժողովուրդ,

եթե դուք հետևել եք, համոզված եմ, որ հետևել եք, ես խորհրդարանական ընտրությունների նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում անընդհատ ասում էի, որ մեր խնդիրն է հաղթահարել փոքր ժողովրդի բարդույթը, որովհետև ես համարում եմ, որ իրոք հայ ժողովուրդը փոքր ժողովուրդ չէ: Եվ սա, թերևս, իմ այսօրվա ամենակարևոր ասելիքն է, որ պետք է ասեի հենց այստեղ, հենց այս միջավայրում:

Ես ուզում եմ, որ մենք միասին արձանագրենք՝ Հայաստանն այլևս փոքր երկիր չէ՝ ոչ թե այն պատճառով, որ այս ընթացքում Հայաստանի տարածքը որևէ փոփոխություն է կրել, այլ այն պատճառով, և ես հույս ունեմ, որ դուք հիմա ձեր արձագանքով դա կհաստատեք, որ Հայաստանն այլևս ներկայացնում է ոչ միայն Հայաստանի բնակչությանը, այլ ամբողջ հայությանը, ամբողջ 10 միլիոնանոց հայությանը: Եվ սա է մեր ամենակարևոր ուղերձը, որովհետև Հայաստանը փոքր երկիր չէ, որովհետև հայ ժողովուրդը փոքր ժողովուրդ, այո՛, չէ: Հայ ժողովուրդը հաղթանակած, հերոս, տաղանդավոր, քաղաքակրթություն ստեղծած և ինչպես Սևակի բանաստեղծության մեջ է ասված՝ միտք տվող ժողովուրդ է: Եվ այո՛, մենք շատ, շատ դժվար պատմություն ենք ունեցել: Երբեմն մենք հասել ենք ընդհուպ կործանման եզրին, բայց մենք վերապրել ենք ցեղասպանությունը, մենք վերապրել ենք գաղթը, մենք վերապրել ենք պատերազմները, մենք վերապրել ենք սովը, մենք վերապրել ենք աշխարհքաղաքական փլուզումներ, և մեր այս սերնդի ամենակարևոր առաքելությունը մեր ժողովրդի մեծությունը վերականգնելը, մեր ժողովրդի մեծությունն աշխարհին և, առաջին հերթին, ինքներս մեզ ի ցույց դնելն է:

Սա է այսօր աշխարհում ապրող յուրաքանչյուր հայի ամենամեծ առաքելությունը, և եկեք պայմանավորվենք, որ մենք անմնացորդ նվիրվելու ենք այդ առաքելությանը և ինքներս մեզ համար, մեր սերունդների համար, մեր նախնիների համար վերականգնելու ենք Հայաստանի տնտեսական, քաղաքական, գիտական, մշակութային մեծությունը: Եվ սա մեր ամենակարևոր առաքելությունն է:

Իհարկե Պարույր Սևակից հետո մի փոքր մեծամիտ է հնչում, բայց ուզում եմ ձեզ ներկայացնել իմ գրած մեկ այլ բանաստեղծություն, որը գիտեմ, որ կարդացել եք:

Հայաստան

Հայաստանը մի երկիր է, ուր ճամփեքն են մոլորվում,
Խորովածի կրակի շուրջ ընկերներն են բոլորվում,
Հայաստանը մի երկիր է, ուր աշունը ջինջ է, տաք,
Ու շողում են խաղողի մեջ գինիները անապակ:

Հայաստանը մրգաստան է, այգեստան է ծիրանի,
Չոր լավաշով լի մառան է, զնգուն զանգ է զնդանի,
Հայաստանը յարխուշտա է, քոչարի է, հորովել,
Զուռնա-դհոլ, թառ ու դուդուկ, անցյալում կորած ծովեր:

Հայաստանը ինքնություն է, վառ օջախ է հայրական,
Ում տենչում ես, երբ պարտվել ես, կամ հերոս ես հաղթական,
Հայաստանը ժողովուրդ է, ընտանիք է աղմկոտ,
Քրոջ պսակ, եղբոր արցունք, մայրական անշեջ կարոտ:

Հայաստանը Թումանյան է, Թամանյան է, Կոմիտաս,
Արամ Մանուկյան, Սարյան է, Համբարձումյան է, Մինաս,
Հայաստանը Տիգրան Մեծ է, Սուրբ Մաշտոց է ու Նարեկ,
Պապ թագավոր, Ձենով Օհան, Խորենացի, Դավիթ Բեկ:

Հայաստանը Նորավանք է, Գանձասար է, Ախթամար,
Նահատակ ֆիդայիններ են, որ ընկան երկրի համար,
Հայաստանը Երևան է, Արտաշատ, Դվին, Անի,
Հայաստանը պատմություն է, որ ոչ վերջ, ոչ սկիզբ ունի:

Եվ ուրեմն կեցցե՛ ազատությունը, կեցցե՛ Հայաստանի Հանրապետությունը, կեցցե՛ Արցախի Հանրապետությունը, կեցցեն՛ք մենք և մեր երեխաները, որ ապրում են և ապրելու են ազատ և երջանիկ Հայաստանում:

Սիրում եմ բոլորիդ, հպարտանում եմ բոլորովդ և խոնարհվում եմ բոլորիդ առաջ: Շնորհակալ եմ»:

Ողջույնի ելույթներով են հանդես եկել նաև Լոս Անջելեսի քաղաքապետ Էրիկ Գարսեթին, Կալիֆորնիայի փոխնահանգապետ Էլենի Կունալակիսը, ԱՄՆ կոնգրեսական Ադամ Շիֆը, Նահանգային սենատի անդամ Էնթոնի Պորտանտինոն, Նահանգային ասամբլեայի անդամ Ադրին Նազարյանը և Լոս Անջելես մարզի կառավարիչ Քեթրին Բարգերը։

* * *

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հետ աշխատանքային այցով գտնվում է ԱՄՆ-ում:

Լոս Անջելեսում նախատեսված օրակարգի շրջանակում Հայաստանի վարչապետը և նրա տիկինը մասնակցել են գալա ընդունելությանը, որին ներկա է գտնվել համայնքի շուրջ 700 ներկայացուցիչ։

Հայաստանի Հանրապետության և Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների օրհներգերի կատարումից և հայ համայնքի հոգևոր առաջնորդների մաղթանքից հետո իր ելույթում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նշել է.

«Սրբազան հայրեր և հոգևոր դասի ներկայացուցիչներ,

հայազգի ընտրված և նշանակված մարզային, քաղաքային ու նահանգային պաշտոնյաներ,

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության հարգելի անդամներ,

ԱՄՆ-ում Հայաստանի Հանրապետության դեսպան և Լոս Անջելեսում Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր հյուպատոս,

Սփյուռքի գործերի գլխավոր հանձնակատար,

Հայաստանի Հանրապետության պատվո հյուպատոսներ Ֆրեզնոյում և Լաս Վեգասում,

Կալիֆորնիահայ քաղաքական կուսակցությունների ու կազմակերպությունների ղեկավարներ, պատվիրակության անդամներ, ներկայացուցիչներ, լրագրողներ,

Սիրելի հայրենակիցներ,

ես ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել բոլորիդ այսօրվա փառահեղ օրվա համար, որովհետև այսօրվա այս հանդիպումը, այս մթնոլորտը, այս օրը, որ մենք միասին անցկացնում ենք, անմոռանալի իրադարձություն է բոլորիս համար, և կարծում եմ, որ նրանք, ովքեր հեռվից են հետևել, ևս այս օրը պիտի հիշարժան համարեն։

Ես ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել Կալիֆորնիայի հայությանը, ԱՄՆ հայությանը և ընդհանրապես Սփյուռքի մեր հայրենակիցներին, ովքեր երկար տարիներ նախանձախնդիր պահպանել են իրենց հայկական ինքնությունը և այդ ինքնությունը փոխանցել և փոխանցում են իրենց զավակներին՝ այն ժառանգություն ստանալով իրենց հայրերից և պապերից։

Ես ուզում եմ ասել, որ ամեն անգամ հպարտություն եմ ապրում, երբ տեսնում եմ, թե ինչպես ապրիլի 24-ին Կալիֆորնիայի հայությունը, ամբողջ աշխարհի հայությունը միասնական ոտքի է կանգնում և հզոր քայլարշավով ամբողջ աշխարհին ազդարարում, որ մենք չենք հրաժարվել մեր ինքնությունից և մենք չենք հրաժարվի մեր ինքնությունից։

Մենք այսօր մեր պատմության կրողն ենք, և մենք հարստացած մեր պատմության բերած մեծ դասերից, դաժան դասերից, փառահեղ դասերից ունենք հնարավորություն՝ փոխելու մեր ժողովրդի պատմական ճակատագիրը և մեր ժողովրդին դուրս բերելու պատմական այն ցիկլից, որը, ցավոք, պարբերաբար վերապրել ենք։

Այդ ցիկլը մոտավորապես հետևյալն է. աշխարհաքաղաքական հանգամանքների բերումով մենք ստանում ենք շանս, հնարավորություն, ապա աշխարհաքաղաքական հանգամանքների բերումով հիմնականում կորցնում ենք այդ հնարավորությունը, և դրա հետ կորցնում ենք նաև հայրենիք ու ժողովուրդ։ Եվ այդ պատմության ամենամեծ դասն այն է, որ մենք, ցավոք, շատ հաճախ չենք կառավարում ինքներս մեր ճակատագիրը։ Եվ երբ ասվում է, որ այսօր կա պատմական շանս՝ մեր պետության և ժողովրդի համար, ես դա հասկանում եմ այսպես, որ մենք ունենք հնարավորություն՝ մեր ճակատագրի ղեկը վերցնել մեր ձեռքը։ Մենք այսօր, ամենակարևորը, ունենք ներուժ՝ դա անելու, և այսօրվա ուղերձի ամենակարևոր հատվածը դա է։

Ընդհանրապես ասվում է՝ ո՞րն է Հայաստանում տեղի ունեցած փոփոխության առանցքային գործոնը։ Դա այն է, որ յուրաքանչյուր քաղաքացի զգաց, զգում է իր անհատական ուժը։ Եկել է ժամանակն ուրեմն, որ մենք անենք նաև հաջորդ քայլը, որ մենք՝ որպես ժողովուրդ, զգանք և կարողանանք կիրառել մեր հավաքականության ուժը։ Սա է այն գործոնը, որը պիտի իսկապես պատմական հեղափոխություն իրականացնի մեր ճակատագրի մեջ, և անհատի ինքնագնահատականի փոփոխության տրամաբանական շարունակությունը դա է, երբ անհատը, քաղաքացին զգաց իր ուժը։

Հիմա ժամանակն է, որ անհատների հավաքականությունը, որ կոչվում է հայ ժողովուրդ, որ կոչվում է հայ ազգ, զգա իր ստեղծարար ուժը, և այդ ստեղծարար ուժը կիրառելու կոնկրետ նպատակ դնի, և այդ նպատակը կարող է լինել մեկը՝ ուժեղ և հզոր Հայաստանի Հանրապետությունը, ուժեղ և հզոր Արցախը և միասնական հայրենիքը։ Եկել է ժամանակը, որ մենք՝ որպես ժողովուրդ, զգանք մեր ուժը, կանգնենք կողք կողքի: Այսօրվա իրադարձությունը սրա մասին է։ Այսօրվա իրադարձությունն այն մասին է, որ հայ ժողովուրդը միասնական է, քան երբևէ, և հայ ժողովուրդը պատրաստ է հաղթանակի առավել, քան երբևէ։

Ես ուզում եմ ևս մեկ անգամ ընդգծել՝ համարում եմ, որ մեր հավաքական ամենամեծ առաքելությունը մեր մեծությունը, մեծության մեր ինքնազգացողությունը վերականգնելն է։ Մենք պետք է վերականգնենք մեր մեծությունը տնտեսության մեջ, մենք պետք է վերականգնենք մեր մեծությունը գիտության մեջ, մենք պետք է վերականգնենք մեր մեծությունն արվեստի մեջ, մենք պետք է վերականգնենք մեր մեծությունը դիվանագիտության մեջ, մենք պետք է վերականգնենք մեր մեծությունը սպորտի մեջ և ընդհանրապես բոլոր բնագավառներում։

Պատահական չէր, որ ես այսօրվա հավաքն սկսեցի Պարույր Սևակի բանաստեղծությամբ, որովհետև այդտեղ շատ կարևոր կերպով համադրված է երկու հանգամանք՝ հարգանքը ուրիշ ազգերի նկատմամբ, որը չպիտի մեզ խանգարի, այլ, հակառակը, մեզ պիտի օգնի, որ մենք ինքներս մեզ առավել ևս հարգենք և մեծացնենք ուրիշների հարգանքը մեր նկատմամբ։ Դրա համար մեզ հարկավոր է այսօր ընդամենը մեկ բան՝ ձևակերպել մեկ միասնական նպատակ և աշխատել միասին հանուն այդ մեկ միասնական նպատակի։ Այդ մեկ նպատակի անունը պարզ է և հստակ՝ այդ նպատակի անունն է Հայաստանի Հանրապետություն, այդ նպատակի անունն է Արցախի Հանրապետություն։

Եվ ուրեմն, կեցցե՛ Հայաստանի Հանրապետությունը, կեցցե՛ Արցախը, կեցցե Սփյուռքը և կեցցե՛ հայ ժողովուրդը։

Շնորհակալ եմ»։

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և տիկին Աննա Հակոբյանի պատվին տրված գալա-ընդունելության ժամանակ ներկայացվել է «Velvet Revolution» ֆիլմի թրեյլերը, որը պատրաստվել է Մկքենզի ընկերության կողմից։ Ֆիլմը պատմում է 2018 թ. ապրիլ-մայիս ամիսներին Հայաստանում տեղի ունեցած թավշյա հեղափոխության մասին, ներկայացնում այդ օրերի իրադարձությունները և զարգացումները, ինչպես նաև անդրադառնում Հայաստանի զարգացման ներկայիս միտումներին։

* * *

ԱՄՆ Լոս Անջելես քաղաքում աշխատանքային այցով գտնվող վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպում է ունեցել ՀՅԴ կուսակցության` ԱՄՆ Արևմտյան ափի Կենտրոնական կոմիտեի ներկայացուցիչների հետ՝ ՀՅԴ բյուրոյի անդամ դոկտոր Վիգեն Յակուբյանի և ՀՅԴ Արևմտյան ափի կենտրոնական կոմիտեի անդամ Ավետիք Իզմիրլյանի գլխավորությամբ։

Ողջունելով ՀՅԴ ններկայացուցիչներին՝ Նիկոլ Փաշինյանը նշել է. «Հարգելի պարոն Յակուբյան, հարգելի պարոն Իզմիրլյան, հարգելի գործընկերներ, ուրախ եմ ձեզ հանդիպելու այս առիթի համար։ Բարձր եմ գնահատում Հայ եղափոխական դաշնակցության գործունեությունը ընդհանրապես և նաև հայապահպանության գործում։ Կարծում եմ, որ այդ առումով էլ մենք մի նոր փուլի ենք հասել, որովհետև, իհարկե, հայապահպանությունը շատ կարևոր գործունեություն է, որը մեզ բերել-հասցրել է այսօրվա հանգրվանին։ Այսօր մենք խոսում ենք ռազմավարական, հեռանկարային խնդիրների մասին, բայց կարծում եմ կա մի փոքր նյուանս, որ պետք է ավելացնել՝ հայապահպանություն ասելով պետք է նկատի ունենալ ոչ միայն պահպանում, այլև պետք է արդեն զարգացման մասին մտածենք։

ՀՅԴ-ն Հայաստանի ներքաղաքական կյանքում բավական ակտիվ դերակատարում է ունեցել և ունի։ Այդ դերակատարման ընթացքում միշտ չէ, որ ես համաձայն եմ եղել Դաշնակցության հետ, միշտ չէ, որ մենք համաձայնություն ենք ունեցել, բայց մեր համազգային նպատակների համատեքստում դա ոչ մի բան չի փոխում, որովհետև այն հարցերը, որոնց վերաբերյալ մենք այդքան էլ համաձայն չենք, այնքան էլ էական չեն, եթե կան բազմաթիվ ռազմավարական բնույթի հարցեր, որոնց շուրջ մենք համաձայն ենք։ Ուստի շատ ուրախ եմ այսօրվա հանդիպման համար։ Ես այս ընթացքում էլ որոշակի շփումներ եմ ունեցել և միշտ էլ պատրաստակամություն եմ հայտնել, որպեսզի այս շփումները շարունակվեն և նոր իմաստ ստանան։

Չեմ թաքցրել և կարծում եմ, որ ՀՅԴ-ն նաև պետք է որոշակի վերագնահատումներ անի վերջին շրջանում Հայաստանում ծավալած գործունեության առնչությամբ, նկատի ունեմ որպես իշխող կոալիցիայի անդամ, և իմ համոզմունքն այն է, որ դա շատ կարևոր կլինի Հայաստանում հենց Դաշնակցության հետագա իմիջի և գործունեության համար»։

ՀՅԴ բյուրոյի անդամ Վիգեն Յակուբյանը, հանդիպման մասնակիցների անունից ողջունելով վարչապետին ԱՄՆ-ում, ասել է. «Մեծարգո պարոն վարչապետ, ՀՀ իշխանության մեծարգո ներկայացուցիչներ, մեծարգո գլխավոր հյուպատոս, մեզ համար մեծ հպարտություն է Ձեզ այստեղ դիմավորելը։ Դաշնակցության, ինչպես նաև Ամերիկայի Արևմտյան ափի մեր կազմակերպության ներկայացուցիչների անունից Ձեզ բարի գալուստ ենք մաղթում։ Մեզ համար իսկապես նշանակություն ունի Ձեր ներկայությունն այստեղ, մանավանդ նկատի ունենալով, որ Հայաստանում տեղի ունեցած հեղափոխության ընթացքում մեր ժողովուրդն իսկապես հավաք, միահամուռ ձայն բարձրացրեց և այդ ձայնի մեջ բյուրեղացրեց այն տեսլականը, որ մեր կազմակերպության համար պայքարի առարկա է եղել 128 տարուց ավելի։ Այդ իմաստով նկատում և հաստատում ենք, որ այդ շարժումը, ամեն ինչից բացի, պահանջատիրության, արդար կարգերի հաստատման, տնտեսական կայունության, ազգային տեսլականի նկատմամբ հանձնառության հույս արթնացրեց՝ հույս, որ ժողովրդի վերապրելու համար անհետաձգելի էր և կարևոր։ Մենք դա գնահատում ենք, ինչպես նաև գնահատում ենք Ձեր՝ այդ իրականության խորհրդանիշը լինելը։ Մեզ համար այդ շարժումը ժողովրդին հավաքելու, մեր միասնականության կանչն ամրագրելու, մեր տեսլականները և ժողովրդի համահայկականությունը խարսխելու, արտահայտելու լավագույն արտացոլումներից էր։ Մեր հույսը և ակնկալիքն է, որ այդ համախմբման տեսլականը կշարունակվի ապագայում, և հույս կունենանք, որ հեռու կմնանք մեր ժողովրդին տարանջատող բաժանարար գծերից, սակայն միշտ օրենքի գերակայությունը գնահատելով և միշտ Սահմանադրությունը ամեն ինչից բարձր դասելով»։

Համահայկականության օրակարգի ձևավորման և կյանքի կոչման համատեքստում վարչապետը և ՀՅԴ՝ Ամերիկայի Արևմտյան ափի ներկայացուցիչները կարևորել են Հայաստան-Սփյուռք հարաբերությունների ինստիտուցիոնալացումը։ Ավետիք Իզմիրլյանը տեղեկացրել է, որ ստեղծվել է Արևմտյան Ամերիկայի Համահայկական խորհուրդ, որի մեջ ընդգրկված են մի շարք կազմակերպություններ, և աշխատանք է տարվում կառույցում սփյուռքահայերի ներգրավվածության շրջանակը հնարավորինս ընդլայնելու ուղղությամբ։ Նրա խոսքով՝ այն ինչպես լավ հարթակ է Արևմտյան Ամերիկայում բնակվող և գործունեություն ծավալող հայերի իրավունքների պաշտպանության համար, այնպես էլ համազգային հարցերում՝ Հայաստանի և Արցախի անվտանգության ապահովման և զարգացման գործում առավելագույն ներդրում ունենալու համար։

Վարչապետ Փաշինյանը և ՀՅԴ կուսակցության՝ Ամերիկայի Արևմտյան ափի ներկայացուցիչները քննարկել են Հայաստան-Սփյուռք փոխհարաբերությունների բնույթին և վերաիմաստավորմանը, համահայկականության օրակարգի ձևավորմանը, հայապահպանության, հեղափոխության ընթացքում կանանց ներգրավվածության, Հայաստանում ժողովրդավարության ամրապնդման, տնտեսության զարգացման, դատական համակարգի բարեփոխումների, սոցիալական արդարության հաստատման, Հայաստանի զարգացման գործընթացում Սփյուռքի ամբողջական և լիարժեք մասնակցության ձևաչափին վերաբերող հարցեր։

* * *

Շարունակվում է Հայաստանի վարչապետի աշխատանքային այցը Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ՝ Լոս Անջելես։

Այցի երկրորդ օրը վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը մասնակցել է Հայաստան-Լոս Անջելես գործարար համաժողովին։ Համաժողովին մասնակիցների թիվը շուրջ 250 է՝ Կալիֆորնիայի գործարար համայնքի բազմաթիվ անդամներ, Լոս Անջելեսի գործարար համայնքի շահերը ներկայացնող կառույցների ղեկավարներ և ներկայացուցիչներ, ԱՄՆ հայ համայնքի ներկայացուցիչներ։

Բացման խոսքերով Հայաստանի վարչապետին և նրա գլխավորած պատվիրակությանը ողջունել են Լոս Անջելեսի առևտրաարդյունաբերական պալատի ղեկավար Մարիա Սալինասը, Լոս Անջելեսի համաշխարհային առևտրի կենտրոնի ղեկավար Սթիվեն Չանգը, Լոս Անջելեսի բիզնես ֆեդերացիայի ղեկավար Թրեյսի Հերնանդեզը, Լոս Անջելեսի քաղաքային կենտրոնական ասոցիացիայի փոխնախագահ Թինա Օհը։

Հայաստան-Լոս Անջելես գործարար համաժողովին Հայաստանի վարչապետը հանդես է եկել ելույթով, որում, մասնավորապես, նշել է.

«Կալիֆորնիայի գործարար համայնքի հարգելի անդամներ,

Ամերիկայի հայ համայնքի ներկայացուցիչներ,

Տիկնայք եւ պարոնայք,

Ես ուրախ եմ, որ այսօր գտնվում եմ այստեղ եւ պատիվ ունեմ դիմել Լոս Անջելեսի գործարար համայնքի հարգարժան անդամներին, ներառյալ Կալիֆորնիայի Մեծ նահանգի հայկական համայնքը։

Մենք մեծ հնարավորություններ ենք տեսնում Կալիֆորնիայի հսկայական առևտրային և ներդրումային ներուժն օգտագործելու առումով: Միանգամայն ակնհայտ է, որ Հայաստանն այն երկիրն է, որը լավագույնս կարող է գործարար կապեր հաստատել Կալիֆորնիայի հետ:

Գինեգործությունը, տեղեկատվական տեխնոլոգիաները, զբոսաշրջությունը և գյուղատնտեսությունը Հայաստանի տնտեսության ամենազարգացած ոլորտներից են: Միևնույն ժամանակ, դրանք այն ոլորտներն են, որտեղ Կալիֆորնիան երկար տասնամյակներ պահպանում է համաշխարհային առաջատարի իր դիրքերը: Ինչպես տեսնում ենք, պարարտ հող կա համատեղ ձեռնարկատիրական նախաձեռնությունների համար:

Աշխույժ և գործունյա հայկական համայնքի առկայությունը, որն աղերսում է մեր երկու երկրները, ևս մեկ համոզիչ փաստարկ է առ այն, որ մենք պետք է միասին աշխատենք՝ Հայաստանի և Կալիֆորնիայի միջև առևտրային և ներդրումային կապերը ամրապնդելու ուղությամբ:

Տիկնայք եւ պարոնայք,

Հայաստանը հայտնի է իր հարուստ մշակութային ժառանգությամբ, ինքնատիպ պատմությամբ, հյուրընկալությամբ և զարմանալի լանդշաֆտներով: Բայց սա բավարար չէ մեր երկրի պատկերն ամբողջական դարձնելու համար։

Այսօր մենք փոխում ենք մեր երկրի և մեր տնտեսության կառավարման ձևը: Միևնույն ժամանակ մենք պետք է այնպես անենք, որ Հայաստանի տնտեսությունը լինի առավել ճկուն և արագ արձագանքի աշխարհում տեղի են ունեցող փոփոխություններին:

Անցյալ տարի հայ ժողովուրդն ընտրեց փոփոխությունների ուղին: Մենք ընտրեցինք ազատությունն ու ժողովրդավարությունը և ցույց տվեցինք, որ ոչինչ ավելի զորեղ չէ, քան ժողովրդի կամքը, հավատը և նախաձեռնությունը: Այդուամենայնիվ, քաղաքական փոփոխությունները միայն առաջին քայլն են: Մենք մեր ժողովրդի կամքն ու ձգտումները կվերածենք տնտեսական և սոցիալական զարգացման, և այժմ ընթանում է «Տնտեսական հեղափոխություն»:

Տնտեսական հեղափոխությունը կարող է հիմնված լինել միայն արդար ինստիտուտների, հավասար միջավայրի և բոլորի հանդեպ անաչառ վերաբերմունքի վրա: Դա նշանակում է, որ կառավարությունն ասում է ՈՉ կոռուպցիային, ՈՉ մենաշնորհներին, որպեսզի խրախուսի մեր ժողովրդի ստեղծագործ ձիրքն ու տաղանդը և հայկական տնտեսությունը մրցունակ դարձնի ինչպես տարածաշրջանում, այնպես էլ աշխարհում

Ես կարծում եմ, որ մեր բարեփոխումները երկարաժամկետ և ռազմավարական են: Եվ, հետևաբար, տնտեսական հեղափոխությունը երկարատև ազդեցություն կունենա երկրի տնտեսական զարգացման և մարդկանց կյանքի վրա։

Այժմ թույլ տվեք ձեզ ներկայացնել արդեն իսկ արձանագրված որոշ արդյունքներ. 2018-ին մենք գրանցեցինք 5.2 տոկոս տնտեսական աճ և պահպանեցինք միջին գնաճի մակարդակը: Սրանք շատ դրական արդյունք են հեղափոխական տարվա համար: Արտահանման 9 տոկոս աճ ենք ունեցել։

Դրական դինամիկան շարունակվում է այս տարի՝ առաջին կիսամյակում հասնելով 6,5 տոկոսի: Վերջերս Moody's-ը բարելավեց Հայաստանի վարկանիշը՝ դարձնելով այն Ba3: Այս արդյունքները խոստումնալից են, սակայն հարկ է անել ավելին:

Հին ասույթը դեռևս արդիական է այս արագ փոփոխվող աշխարհում. «Մենք պետք է հնարավորինս արագ վազենք, որպեսզի մնանք մեր տեղում»: Եվ եթե մենք ցանկանում ենք որևէ տեղ գնալ, մենք պետք է երկու անգամ ավելի արագ վազենք: Այսպիսով, մենք պետք է լինենք ավելի արագ, ավելի արդյունավետ, ավելի մրցունակ և թիրախավորենք հավակնոտ նպատակներ: Սա է մեր փոխակերպման ռազմավարության հիմնաքարը:

Մենք պետք է հստակ պատկերացնենք մեր առավելությունները, մեր ուժը, որը Հայաստանը կհասցնի նոր հորիզոնի: Մենք հավատում ենք, որ այս փոփոխության շարժիչ ուժը տաղանդավոր, ստեղծագործ և աշխատասեր հայն է: Սա է մեր երկրի ամենաարժեքավոր առանձնահատկությունը։

Մենք գիտենք, որ տարբեր դարաշրջաններում եղել են կապիտալի տարբեր ձևեր, որոնք նպաստել են տնտեսական աճին ու զարգացմանը: Ագրարային հասարակություններում դա հողն էր, արդյունաբերական հեղափոխության ժամանակ՝ էլեկտրաէներգիան, ֆինանսական բումի տարիներին՝ ֆինանսական կապիտալը, բայց հիմա դա մարդն է:

Եթե ինձ հարցնեք, թե ինչու պետք է ներդրումներ կատարել Հայաստանում, իմ պատասխանը կլինի այն, որ փոքրիկ, բայց գլոբալ ցանցերով օժտված և տաղանդավոր ժողովուրդ ունեցող երկրում ներդրումներ կատարելը խոստումնալից ձեռնարկ է: Մենք նպատակ ունենք ներդնել տեխնոլոգիական կրթություն, զարգացնել «նուրբ հմտություններ» և օգնել ուսանողներին պարզել իրենց հմտությունները՝ նախնական, արհեստագործական և բարձրագույն կրթության ոլորտում ներդրումներ կատարելու միջոցով:

Հայաստանը հիանալի հնարավորություն է ընձեռում ներդրողներին այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են տեղեկատվական տեխնոլոգիաները, զբոսաշրջությունը, գյուղատնտեսությունը, արդյունաբերությունը, էներգետիկան և այլն:

Մեր կառավարությունն իրականացնում է բաց դռների քաղաքականություն օտարերկրյա ներդրումների նկատմամբ՝ ապահովելով սեփականության ամբողջական եւ լիակատար իրավունք: Օտարերկրյա ներդրողները երկրի ներսում կարող են անսահմանափակ մուտք ունենալ ցանկացած ոլորտ և աշխարհագրական վայր՝ անձնակազմի հավաքագրման, շահույթի ազատ եւ անսահմանափակ օտարման, շուկայական փոխարժեքով տարադրամի անսահմանափակ փոխանակման և ազգայնացման բացառման երաշխիքներով հանդերձ:

Օտարերկրյա ներդրողներին պաշտպանող հնգամյա դրույթը ևս, որը նրանց անձեռնմխելի է դարձնում օրենսդրական փոփոխությունների նկատմամբ, հանդիսանում է մեր արտաքին ներդրումների շրջանակի մաս։

Միջազգային տնտեսական հարաբերությունների առումով, Հայաստանը ներդրումների խթանման և պաշտպանության վերաբերյալ երկկողմ համաձայնագրեր ունի 43 երկրների հետ, ներառյալ Միացյալ Նահանգները: Հայաստանը ներդրումային վեճերի լուծման միջազգային կենտրոնի անդամ է։

Մենք ունենք պայմանագրեր 46 երկրների հետ կրկնակի հարկումը բացառելու և հարկերից խուսափելու կանխարգելման վերաբերյալ: Սա նշանակում է, որ պայմանավորվող կողմերի ներդրողներին տրվում են մի շարք երաշխիքներ, մասնավորապես՝ ազգային վերաբերմունք, ունեցվածքի բռնազավթումից պաշտպանություն, միջոցների անվճար փոխանցում, ինչպես նաև լիարժեք պաշտպանություն և անվտանգություն:

Համաշխարհային բանկի տվյալներով՝ գործարարությամբ զբաղվելու դյուրինությամբ Հայաստանը 190 երկրների շարքում զբաղեցնում է 41-րդ տեղը: Իսկ բիզնես նախաձեռնելու մատչելիությամբ Հայաստանը 8-րդն է և վերջապես 14-րդն է՝ գույքի և սեփականության գրանցման ցուցանիշով: Տնտեսական ազատության ցուցանիշով Հայաստանը 47-րդ ամենաազատ տնտեսությունն է աշխարհում։

Մենք շարունակում ենք խորը և համապարփակ բարեփոխումներ իրականացնել մեր բիզնես միջավայրը բարելավելու նպատակով: Կառավարությունն աշխատանքներ է տանում օրենսդրական բարեփոխումների ուղղությամբ, ներառյալ օտարերկրյա ներդրողների համար առավել բարենպաստ ռեժիմի սահմանումը, օտարերկրյա ներդրողներին երաշխիքների տրամադրումը, ինչպես նաև վեճերի լուծման արդյունավետ մեխանիզմների ներդնումը:

Ներկայում մենք աշխատանքներ ենք տանում հնարավորությունների ընդլայնման և պետությում-մասնավոր հատված գործընկերության իրավական դաշտի հստակ ձեւակերպման ուղղությամբ:

«Հայաստանը փոքրիկ, դեպի ծով ելք չունեցող երկիր է» - սա այն ձևակերպումն է, որը կարող եք գտնել բազմաթիվ գրքերում և հոդվածներում: Թեև դժվար է չհամաձայնել այն մտքի հետ, որ մենք փոքր երկիր ենք, բայց փոխարենը մենք գլոբալ ցանց ունենք, ինչը մեծ առավելություն է տալիս մեզ:

Հայաստանը գտնվում է այնպիսի աշխարհագրական վայրում, որը կամրջում է մշակույթներն ու տնտեսությունները: Ոմանք գուցե պնդեն, թե Հայաստանը փոքր շուկա ունի, բայց ես այստեղ եմ այդ տեսակետը վիճարկելու համար: Հայաստանը Եվրասիական տնտեսական միության շուկայի մի մասն է, որն ունի ավելի քան 180 միլիոն սպառող: Հայ արտադրողներմ օգտվում են GSP + արտոնյալ ռեժիմից Եվրամիության հետ, և GSP ռեժիմից՝ ԱՄՆ-ի և մի շարք այլ երկրների հետ:

Հայաստանը նաև խորացնում է համագործակցությունը Եվրամիության հետ Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի միջոցով: Այս հավակնոտ համաձայնագիրը նախատեսում է, որ Հայաստանն ու Եվրոպական միությունը համատեղ կաշխատեն ի նպաստ ՀՀ քաղաքացիների՝ ամրապնդելով ժողովրդավարությունն ու մարդու իրավունքները, ստեղծելով ավելի շատ աշխատատեղեր և բիզնես հնարավորություններ, մշակելով ավելի արդար օրենքներ, ապահովելով անվտանգության ավելի բարձր մակարդակ, ավելի մաքուր միջավայր, ինչպես նաև ինչպես նաև ավելի լավ կրթություն և հետազոտությունների հնարավորություններ:

Մենք շարունակում ենք մեր ջանքերը Միացյալ Նահանգների հետ համագործակցության խորացման ուղղությամբ բազմաթիվ գործիքների միջոցով, ինչպիսիք են ԱՄՆ-Հայաստան առևտրի և ներդրումների շրջանակային համաձայնագիրը, որը ռազմավարական հիմքեր և սկզբունքներ է առաջադրում առևտրի և ներդրումների հետ կապված երկխոսության համար:

Համեմատաբար կարճ ժամանակահատվածում մենք կարողացել ենք Հայաստանը դարձնել բոլորի համար հավասար հնարավորությունների երկիր՝ խթանելով գործարարությունն ու նորաստեղծ ձեռնարկությունները, որպեսզի մեր երկիրը դառնա ներդրումների համար գրավիչ հանգրվան:

Այսօր իմ կոչն ու ուղերձն է՝ միավորել մեր ջանքերը հանուն նոր Հայաստանի կառուցման, համախմբել մեր ուժերը` Հայաստանն առավել մրցունակ և գրավիչ դարձնելու նպատակով: Եկեք Հայաստանը դարձնենք մեր երազանքի երկիրը:

Շնորհակալություն ուշադրության համար»։

Հաջորդիվ ելույթներով են հանդես եկել ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Հակոբ Արշակյանը, ով անդրադարձել է Հայաստանում տեղեկատվական տեխնոլոգիաների և բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության զարգացման ուղղություններին, և ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար Տիգրան Խաչատրյանը, ով ներկայացրել է Հայաստանի տնտեսության առաջնահերթությունները, տնտեսական աճի ընթացիկ դինամիկան, ներդրումային միջավայրը։ Արտերկրյա մասնավոր ներդրումային կորպորացիայի ներկայացուցիչ Բրայան Չըրչհիլն էլ իր խոսքում անդրադարձել է հայ-ամերիկյան ներդրումային համագործակցության զարգացման հնարավորություններին։

Հայաստան-Լոս Անջելես բիզնես ֆորումի ընթացքում ստորագրվել է Փոխըմբռնման երկու հուշագիր՝ ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարության և Լոս Անջելեսի առևտրաարդյունաբերական պալատի միջև և ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության ու Լոս Անջելեսի համաշխարհային առևտրի կենտրոնի միջև։ Համագործակցության հուշագրերի շրջանակում Հայաստանը և Լոս Անջելեսը կզարգացնեն համագործակցությունը և փորձի փոխանակում կիրականացնեն, մասնավորապես, տեխնոլոգիաների և տնտեսության ոլորտներում։

Համաժողովի ավարտից հետո ՀՀ վարչապետը հարցազրույց է տվել «FoxNews11» հեռուստաալիքին։

Հայաստանի վարչապետի՝ Լոս Անջելես այցի օրակարգն ավարտվել է։ Նիկոլ Փաշինյանն ուղևորվել է Սան Հոզե, որտեղ նախատեսվում են ՀՀ վարչապետի այցելությունները Սիլիկոնային հովտում գործող բարձր տեխնոլոգիական ոլորտի մի շարք ընկերություններ, հանդիպումներ և քննարկումներ ընկերությունների ղեկավարության և հայազգի մասնագետների հետ, ինչպես նաև համագործակցության մասին Փոխըմբռնման հուշագրի ստորագրում։

* * *

Շարունակվում է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի աշխատանքային այցը Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ։

Լոս Անջելես քաղաքում նախատեսված աշխատանքային օրակարգն ավարտելուց հետո Հայաստանի վարչապետն ուղևորվել է Սան Հոզե՝ Սիլիկոնյան հովիտ՝ բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտի ընկերությունների ներկայացուցիչների հետ հանդիպելու և համագործակցության հեռանկարները քննարկելու նպատակով։

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի Սիլիկոնյան հովիտ այցը մեկնարկել է վենչուրային կապիտալիստների հետ հանդիպումով. կառավարության ղեկավարն աշխատանքային ճաշ է ունեցել Դրափեր համալսարանի հիմնադիրներ Թիմ և Բիլ Դրափերների հետ, որի շրջանակում քննարկվել են տեխնոլոգիական ոլորտում համագործակցության ծավալման ու զարգացման հեռանկարները։ Հանդիպման ընթացքում ստորագրվել է Փոխըմբռնման հուշագիր՝ Հայաստանի բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարության և Դրափեր համալսարանի միջև։ Հուշագրի շրջանակում կողմերը պայմանավորվածություն են ձեռք բերել՝ համագործակցել, համատեղ կրթական ծրագրեր իրականացնել տեխնոլոգիաների ոլորտում որակյալ մասնագետներ պատրաստելու և վերապատրաստելու ուղղությամբ։

Նիկոլ Փաշինյանի այցի հաջորդ կանգառը բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտում առաջատար «NVidia» ընկերությունն էր, որը մասնագիտացած է համակարգչային գրաֆիկաների մշակման ոլորտում և որի կենտրոնակայանը գտնվում է Սիլիկոնյան հովիտում։ Հայաստանի վարչապետին և նրա տիկնոջը դիմավորել է ընկերության գործադիր տնօրեն Ջենսեն Հուանգը։ «NVidia»-ի կենտրոնակայանում և ցուցասրահներով շրջայցի ընթացքում Ջենսեն Հուանգը ՀՀ վարչապետին է ներկայացրել ընկերության գործունեության հիմնական ուղղությունները, ծրագրերը, համակարգչային գրաֆիկաների մշակման գործընթացը, դրա շրջանակում կիրառվող նորարարական տեխնոլոգիաները։

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նաև կարճատև հանդիպում է ունեցել «NVidia» ընկերության գործադիր տնօրենի հետ, որի ընթացքում քննարկվել են փոխգործակցության հնարավորությունները։

* * *

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն աշխատանքային այցով գտնվում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում։

Սիլիկոնյան հովիտում Հայաստանի վարչապետն այցելել է տեղեկատվական տեխնոլոգիաների և, մասնավորապես, կիսահաղորդիչ չիպերի դիզայնի ոլորտում առաջատար «Սինոփսիս» ընկերության կենտրոնակայան, որտեղ նրան դիմավորել է ընկերության նախագահ Չի Ֆուն Չանը։ «Սինոփսիս» ընկերությունը մասնաճյուղ ունի Հայաստանում՝ «Սինոփսիս Արմենիա»-ն, որն ունի շուրջ 700 աշխատակից և գործում է 2004 թվականից:

Չի Ֆուն Չանը ողջունել է Նիկոլ Փաշինյանի այցը «Սինոփսիս» ընկերություն՝ նշելով, որ իրենք կարևորում են Հայաստանի հետ համագործակցությունը և դրա շարունակական զարգացումը։ Նա ներկայացրել է ընկերության գործունեության ուղղությունները, ծրագրերը, նշել, որ «Սինոփսիս»-ն ունի 120 գրասենյակ աշխարհի տարբեր երկրներում և աշխատակիցների ընդհանուր թիվը շուրջ 13000 է։ Նրա խոսքով՝ «Սինոփսիս»-ը շարունակաբար ավելացնում է իր գործունեության ծավալները և այդ շրջանակում մտադիր է նաև Հայաստանում ընդլայնել գործունեության շրջանակը։ «Սինոփսիս-Արմենիա» ընկերության նախագահ Երվանդ Զորյանը, ով նույնպես մասնակցում էր ՀՀ վարչապետի հետ հանդիպմանը, նշել է, որ «Սինոփսիս-Արմենիա»-ն թե՛ ծրագրային, թե՛ կադրային առումով «Սինոփսիս»-ի կայուն զարգացող և արդյունավետ մասնաճյուղերից է և նախատեսում է տարեկան 100-ով ավելացնել աշխատակիցների թիվը։

Վարչապետ Փաշինյանը, շնորհակալություն հայտնելով ընդունելության համար, ասել է, որ Հայաստանի համար «Սինոփսիս»-ն արժեքավոր գործընկեր է։ «Հայաստանի կառավարությունը տեխնոլոգիական ոլորտը հռչակել է առաջնահերթություն, և մենք կարևորում ենք «Սինոփսիս» ընկերության հետ համագործակցությունը։ Մենք հետաքրքրված ենք բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտում ներդրումների ներգրավմամբ, նոր աշխատատեղերի ստեղծմամբ, մասնագետների պատրաստմամբ և պատրաստ ենք կառավարության գործիքակազմով խթանել այդ գործընթացը», - նկատել է Հայաստանի վարչապետը։ Վարչապետը նաև դրվատանքով է խոսել Սինոփսիս-Արմենիայի և Երևանի Պոլիտեխնիկական համալսարանի տարիներ ի վեր գոյություն ունեցող համագործակցության մասին՝ նկատելով, որ այն ՏՏ ոլորտի խոշոր ընկերության կողմից կրթության և գիտության զարգացման ուղղությամբ արվող ներդրումների լավ օրինակ է։ Կարևորելով ոսումնական հաստատությունների և գործատուների նման գործակցությունը, Նիկոլ Փաշինյանը ներկայացրել է կառավարության ծրագրերն ու նախաձեռնությունները տեղեկատվական և բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտում, որոնք միտված են տեխնոլոգիական ստարտափերի և ներդրումների համար առավել նպաստավոր էկոհամակարգի ձևավորմանը։

Կողմերը վերահաստատել են համագործակցության զարգացման պատրաստակամությունը և մտքեր փոխանակել հետագա համատեղ անելիքների շուրջ։ «Սինոփսիս» ընկերության նախագահ Չի Ֆուն Չանը նշել է, որ այս տարի «Սինոփսիս-Արմենիա»-ն նշում է հիմնադրման 15-ամյակը և հրավիրել վարչապետ Փաշինյանին՝ մասնակցելու այդ առիթով նոյեմբերին կայանալիք հանդիսավոր միջոցառմանը։

* * *

Հաջորդիվ ՀՀ վարչապետը հանդիպում է ունեցել Սիլիկոնյան հովտում բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտում գործունեություն ծավալող մի շարք ընկերությունների հայազգի ներկայացուցիչների հետ։ Հանդիպմանը մասնակցում էին և՛ ակադեմիական, և՛ արդյունաբերական ուղղությունների պատասխանատուներ։

Կարևորելով հանդիպումը՝ Նիկոլ Փաշինյանը նշել է, որ այն լավ հնարավորություն է փոխգործակցելու հնարավորությունները համատեղ քննարկելու համար։ Վարչապետն ընդգծել է, որ տեխնոլոգիական ոլորտը կառավարության գերակայություններից է, նպատակը՝ Հայաստանն ինտելեկտուալ երկրի վերածելն է։ Այդ ուղղությամբ ձեռնարկվել են մի շարք կոնկրետ քայլեր՝ Հարկային օրենսգրքի բարեփոխումներ, որոնք տարածվում են նաև ՏՏ ոլորտի ձեռնարկությունների վրա, տեխնոլոգիական ոլորտի ստարտափերի համար բարելավվում է օրենսդրությունը, բացի այդ, Հայաստանի ներկայիս տնտեսական աճի դինամիկան և ընթացիկ տնտեսական ցուցանիշները ևս լավ նախադրյալներ են՝ ՏՏ արդյունաբերության զարգացման համար։

Բարձր տեխնոլոգիական ընկերությունների հայազգի ներկայացուցիչները ողջունել են Հայաստանի վարչապետի այցը Սիլիկոնյան հովիտ և նշել, որ հետաքրքրված են Հայաստանում տեխնոլոգիաների ոլորտում ներդրումներ իրականացնելու և գործունեություն ծավալելու հնարավորություններով: Նրանց խոսքով՝ այդ առումով ՀՀ վարչապետի ներկայացրած տեղեկատվությունը կարևոր էր և օգտակար։

* * *

ԱՄՆ աշխատանքային այցի շրջանակում Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Սիլիկոնյան հովիտում ՏՏ ոլորտի առաջատար ընկերությունների ղեկավարության հետ հանդիպումներից և քննարկումներից հետո «Սինոփսիս» ընկերության գրասենյակում հանդիպել է Սիլիկոնյան հովտում բարձր տեխնոլոգիաների բնագավառում աշխատող հայազգի մասնագետների հետ։ Հանդիպմանը մասնակցում էին 100-ից ավելի ՏՏ ոլորտի մասնագետներ։

Հանդիպման սկզբում ՀՀ բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարար Հակոբ Արշակյանը ներկայացրել է Հայաստանի ՏՏ ոլորտի ցուցանիշների և զարգացման հեռանկարների մասին տեղեկատվություն, ապա խոսքը փոխանցել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին։

Իր ելույթում Հայաստանի վարչապետը, մասնավորապես, նշել է.

«Սիրելի հայրենակիցներ, բարեկամներ,

շատ ուրախ եմ այսօր այստեղ ձեզ տեսնելու համար։ Մենք մեր երկօրյա այցը Կալիֆորնիայի նահանգ ավարտում ենք, և այսօր պետք է մեկնենք Նյու Յորք՝ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեային մասնակցելու։ Ասեմ, որ այցը Կալիֆորնիա շատ տպավորիչ ստացվեց և շատ արդյունավետ։ Երեկ մենք Լոս Անջելեսում կարևոր միջոցառում ունեցանք, ըստ էության, հանդիպում-հավաք, հանրահավաք, այսօր Սիլիկոնյան հովտում մի շարք հանդիպումներ ունեցանք և նաև այս հանդիպումը։

Ինչի՞ մասին է այս ամենը և ինչո՞վ է պայմանավորված մեր հետաքրքրությունն առանձնապես, առանձնահատուկ Սիլիկոնյան հովտով։ Իհարկե, մենք տեխնոլոգիական ոլորտը հայտարարել ենք առաջնահերթություն մեր կառավարության համար՝ նաև զուգահեռ ունենալով զբոսաշրջությունը, արդյունաբերությունը, ինտենսիվ կամ արդյունաբերական գյուղատնտեսությունը։ Ընդհանուր առմամբ, սա կապված է Հայաստանի ապագայի մեր տեսլականի հետ, որովհետև մենք կարծում ենք, որ Հայաստանը պիտի լինի բարձր որակավորման աշխատուժ ունեցող երկիր, և Հայաստանը չպիտի լինի ցածր որակավորմամբ աշխատուժի երկիր։

Ընդհանրապես Հայաստանում շատ է խոսվում և անկախությունից ի վեր շատ է խոսվել լավ ապրելու բանաձևի մասին։ Ինչ-որ մի ժամանակ համարվել է, որ լավ ապրելու համար պետք է լինել օլիգարխ կամ կապ ունենալ որևէ օլիգարխի հետ, ինչ-որ մի շրջանում եղել է, որ լավ ապրելու բանաձևը կոռուպցիան է, և այլն։

Մեր հիմնական ուղերձը հետևյալն է. լավ ապրելու բանաձևը կրթությունն է։ Լավ ապրելու բանաձևն այն կրթությունն է, որ մասնագիտական հմտություններ է տալիս մեր քաղաքացիներին և իհարկե, կրթության ոլորտի բարեփոխումները մեզ համար ամենակարևոր և առաջնահերթ նշանակություն ունեն։ Քիչ առաջ մենք խոսում էինք ավելի նեղ կազմով։ Վերջերս ես Ստեփանակերտում հրապարակեցի մինչև 2050 թվականի ռազմավարության նախագիծը, և այնտեղ կա մի տող, որտեղ ասվում է, որ մեր ռազմավարական նպատակներից մեկը կրթությունն ազգային, հանրային գործելակերպ դարձնելն է, ինչը մեզ համար նշանակում է, որ կրթական պրոցեսը Հայաստանի Հանրապետությունում պետք է սկսվի 3 տարեկանից, որ մեր երկրում 3 տարեկան բոլոր երեխաները պետք է հասանելիություն ունենան նախակրթարաններին, և կրթական պրոցեսը երբեք չպետք է ավարտվի, այսինքն՝ նույնիսկ համալսարանն ավարտելու, հաջող աշխատանքային կարիերա ունենալու պարագայում կրթության պրոցեսը պետք է չավարտվի։

Մեր հաջորդ պատկերացումն այն է, ինչի մասին ես մի քանի անգամ խոսել եմ՝ յուրաքանչյուր մարդ Հայաստանի Հանրապետությունում, սկսած տաքսու վարորդից մինչև վարչապետ, ամեն հաջորդ օրը պիտի թեկուզ մի փոքր ավելի բարձր կրթական մակարդակ ունենա, քան նախորդ օրը։ Ընդհանրապես, այս ամեն ինչն ինձ համար առաջին հերթին կրթական գործընթաց է, որովհետև ամեն աշխատանքային կամ պաշտոնական այցի, նաև այսօրվա այցի կարևորագույն նպատակներից մեկն այն է, որ մենք նոր ինֆորմացիա ենք ստանում, նոր գիտելիքներ ենք ձեռք բերում և այդ գիտելիքները պետք է կարողանանք օգտագործել մեր հետագա աշխատանքներում։

Իհարկե, ասելով, որ Հայաստանում տեխնոլոգիական ոլորտն առաջնահերթություն է, քաղաքական արձանագրում է, շատ կարևոր է, թե մենք գործնականում ինչ ենք անում դա իրականություն դարձնելու և Հայաստանը տեխնոլոգիական ոլորտի համար գրավիչ դարձնելու համար։ Շատ կարևոր փոփոխություն է տեղի ունեցել Հայաստանի Հարկային օրենսգրքում, որն, իհարկե շատ մեծ բանավեճերի տեղիք տվեց։ Ես ուրախ եմ արձանագրել, որ 2020 թվականի հունվարի 1-ից մենք կունենանք 23 տոկոս համահարթ եկամտային հարկ, և ամեն տարի այդ եկամտային հարկն առաջիկա 4 տարիների ընթացքում կնվազի 0.5 տոկոսով, և արդյունքում 4 կամ 5 տարի հետո մենք կունենանք 20 տոկոս համահարթ եկամտահարկ։

Ի՞նչ կապ ունի սա տեխնոլոգիական ոլորտի հետ։ Մենք հիմա ունենք, այսպես ասած, երեք հարկանի եկամտային հարկ՝ մինչև 150.000 դրամ աշխատավարձերը հարկվում էին 23 տոկոս եկամտային հարկով, մինչև 2 մլն դրամ աշխատավարձերը հարկվում էին 28 տոկոս եկամտային հարկով և 2 մլն դրամից ավելի աշխատավարձերը հարկվում էին 36 տոկոսով։ Հասկանալի է, որ 23 տոկոսից բարձր հարկվող ամենահիշարժան ոլորտներից մեկը ՏՏ ոլորտն է, որովհետև այնտեղ աշխատավարձերը 500.000 դրամ և ավելի բարձր են։ Սա նշանակում է, որ մենք այդ ոլորտի համար եկամտային հարկը, եթե վերին առաստաղից հաշվարկենք, 13 տոկոսով նվազեցնում ենք, և առաջիկայում ավելի շատ` 16 տոկոսով կնվազեցնենք, ինչի արդյունքում, հույս ունենք, որ ներդրողների համար ավելի գրավիչ կլինի միջավայրը՝ Հայաստանում ՏՏ ոլորտի համար աշխատատեղ ստեղծելու առումով։

Հաջորդը, գիտեք, որ մեր երկրում փոփոխությունների է ենթարկվել ստարտափերի մասին օրենսդրությունը։ Այդ օրենսդրության համաձայն՝ Հայաստանում հիմնադրված նոր գրանցված տեխնոլոգիական ընկերությունները մինչև 2023 թվականն ազատված կլինեն հարկերից, և այդ ընթացքում իրենք արդեն եկամտային հարկն աշխատողների համար կվճարեն 10 տոկոս: Այսինքն՝ այս պարագայում, բացի եկամտային հարկի այն ընդհանուր իջեցումից, ևս 13 տոկոս նվազեցում ունենք, և մենք հույս ունենք, որ սա նաև ստարտափերի համար մեր երկիրն առավել գրավիչ կդարձնի։

Ընդհանուր առմամբ, կարող եմ ասել հետևյալը. կարծում եմ՝ շատ կարևոր է արձանագրել, թե հիմա մեր երկրում ինչ տնտեսական վիճակ է։ Ես կարծում եմ, և տվյալները դա ցույց են տալիս, որ մեր երկրի տնտեսությունը թափ է հավաքում, և դա ցույց են տալիս նաև այս տարվա մեր տնտեսական աճի մասին կանխատեսումները, որոնք անընդհատ ավելի ու ավելի բարելավվում են։ Վերջին ամենաթարմ տվյալով՝ Կենտրոնական բանկը Հայաստանի 2019 թվականի տնտեսական աճի կանխատեսումը բարձրացրել է՝ 6.9-ից դարձնելով 7.2։ Ընդհանրապես մեր նպատակն է՝ հասնել տնտեսական աճի առնվազն 8-9 տոկոսի և անցում կատարել տնտեսական աճի երկնիշ զարգացման, բայց դրա համար հարկավոր է, իհարկե, որ այսօրվա, երեկվա մեր ուղերձները որոշակի ըմբռնում ստանան, հատկապես Սփյուռքի, հատկապես հայության շրջանում, և ես հույս ունեմ, որ այդպես էլ կլինի։

Տնտեսական առումով այլ կարգի փոփոխություններ են եղել. ուզում եմ ասել, որ, օրինակ, Արժույթի միջազգային հիմնադրամի նախկինում ընդունված փաստաթղթերի համաձայն՝ եթե Հայաստանում հարկեր/ՀՆԱ ցուցանիշը տարեկան ավելանա, փոխվի 0.3 տոկոսով, ԱՄՀ-ի փորձագետները համարել են, որ դա կլինի շատ լավ, շատ դրական զարգացում։ Բայց, մեր հաշվարկներով, միայն 2019 թվականին հարկեր/ՀՆԱ ցուցանիշն ավելանալու է 1.3 տոկոսով, այսինքն՝ ԱՄՀ-ի ռեկոմենդացիան մենք 3-4 անգամ գերազանցելու ենք։ Այս տարի էլի, մեր հաշվարկներով, ստվերային տնտեսությունը 3 տոկոսով կկրճատվի։ Առաջին եռամսյակում բյուջեի եկամուտներն աճել են մոտ 25 տոկոսով, և այս ավելացումները մեզ հնարավորություն են տվել բարձրացնել զինվորականների, ուսուցիչների, բժիշկների աշխատավարձերը, հոկտեմբերի 1-ից կբարձրացնենք հրշեջների, անտառապահների և անտառապետերի աշխատավարձերը, և 2020 թվականի հունվարի 1-ից 10 տոկոսով կավելանան թոշակները։

Մենք այսօր Հայաստանում աննախադեպ ծավալի ճանապարհաշինական աշխատանքներ ենք իրականացնում։ Երեկ ես հանրահավաքի ժամանակ ասացի, որ վերջին անգամ Հայաստանի ճանապարհային ցանցը կարգի է բերվել Քըրք Քըրքորյանի «Լինսի» հիմնադրամի միջոցներով, և ուրախ եմ հայտարարել, որ մենք այսօր, մյուս տարի ու առաջիկա տարիներին ի վիճակի կլինենք պետական բյուջեի հաշվին և միջոցներով իրականացնել առնվազն նույն ծավալի աշխատանք կամ ընդհանուր առմամբ նույնքան աշխատանք, ինչքան կատարվել է «Լինսի» հիմնադրամի միջոցներով։

Եվս մեկ տվյալ՝ իհարկե, այդ բոլոր տվյալները հրապարակված են, վերջին մեկ տարվա ընթացքում Հայաստանում ի հայտ է եկել 65000 նոր աշխատատեղ։ Սրանց մի մասն ի հայտ է եկել ստվերի կրճատման արդյունքում, մյուս մասը՝ նոր ստեղծված աշխատատեղերն են։

Մեզ համար շատ կարևոր է քաջալերել ՀՀ քաղաքացիներին և նրանց համար մի այսպիսի տնտեսական բանաձև սահմանել, որ մենք ընդհանրապես մեր բոլոր խնդիրները կարող ենք լուծել միայն աշխատանքով՝ հույսներս դնելով մեր տաղանդի, մեր տաղանդի զարգացման, այդ տաղանդի նախնական փուլում հայտնաբերման վրա, և ես ուրախ եմ, որ մեր ցուցանիշները ցույց են տալիս, որ Հայաստանի քաղաքացիները, Հայաստանի հանրությունը ընկալում են այն քաղաքական ուղերձները, որ մենք հղում ենք նրանց։

Սա շատ կարևոր բան է, որովհետև հավատում են, որ տնտեսական հեղափոխության համար ամենակարևոր գործոնը քաղաքական իշխանության, կառավարության և քաղաքացիների միջև իրական երկխոսության ծավալումն է, և այն երկխոսությունը, որը սկսվել է մեր միջև դեռևս հեղափոխության օրերին, երբ մենք հեղափոխական հարթակում էինք, նաև կառավարություն դառնալով՝ մենք այդ երկխոսությունն արդյունավետ շարունակում ենք։ Ես համոզված եմ, որ դա շարունակելու է բերել իր արդյունքները, այն արդյունքները, որոնք այսօր արդեն կան: Վերջին 5 ամսվա ընթացքում արդյունքները ներկայացրել եմ երկու փաստաթղթով, որոնք կոչվում են «100 փաստ Նոր Հայաստանի մասին»։ Հետևաբար, այսօրվա դրությամբ կարող եմ ասել, որ ունենք 200 փաստ Նոր Հայաստանի մասին, և բոլոր նրանք, ովքեր ուզում են տեսնել կոնկրետ շոշափելի, չափելի, տեսանելի, թե ինչ է փոխվել ՀՀ-ում հեղափոխությունից հետո, կարող են այդ 2 փաստաթղթերին ծանոթանալ և կտեսնեն այն 200 փոփոխությունները, որ այս ընթացքում Հայաստանում տեղի են ունեցել: Մեր կառավարության գործունեության նպատակն է՝ ամեն ամիս, ամեն եռամսյակ, ամեն տարի 100-ավոր փոփոխություններ բերել Հայաստանի Հանրապետությանը, այնպիսի փոփոխություններ, որոնցով մենք բոլորս հպարտ կլինենք։

Շնորհակալ եմ»։

Հաջորդիվ ծավալված հարցուպատասխանի ընթացքում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը պատասխանել է հանդիպման մասնակիցների մի շարք հարցերին, որոնք վերաբերում էին Հայաստանի զարգացմանը, ՏՏ ոլորտի զարգացման ուղղություններին, կրթության, գիտության ոլորտի բարեփոխումներին, Ամուլսարի հանքավայրի ծրագրի շուրջ իրավիճակին և այլն։

Հանդիպման ավարտին ստորագրվել է Փոխըմբռնման հուշագիր Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարության և Հայ բարեգործական ընդհանուր միության միջև։ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը նշել է, որ իր՝ ԱՄՆ այցի շրջանակում սա արդեն ստորագրվող չորրորդ փաստաթուղթն է, ինչը վկայում է այցի հագեցած և նպատակային օրակարգի մասին։

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի աշխատանքային այցը Կալիֆորնիա նահանգ ավարտվել է։ Սան Հոզեից Հայաստանի վարչապետը մեկնել է Նյու Յորք, որտեղ կմասնակցի ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանին, հանդես կգա ելույթով։

 * * *

Շարունակվում է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի աշխատանքային այցն Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ։ Վարչապետը գտնվում է Նյու Յորքում՝ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանի աշխատանքներին մասնակցելու նպատակով։

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ներկայությամբ Նյու Յորքում Հայաստանի Հանրապետության և Կալիֆորնիայի նահանգի միջև ստորագրվել է Շրջանակային համաձայնագիր համագործակցության վերաբերյալ։ Համաձայնագիրն ստորագրել են ՀՀ արտաքին գործերի նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը և Կալիֆորնիայի նահանգապետ Գեվին Նյուսմը։ Համաձայնագրով Հայաստանը և Կալիֆորնիան կզարգացնեն համապարփակ համագործակցությունը բոլոր ուղղություններով։

Համաձայնագրի ստորագրումից հետո տեղի է ունեցել վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Կալիֆորնիայի նահանգապետի հանդիպումը։ Զրուցակիցները համակարծիք են եղել, որ Շրջանակային համաձայնագրի ստորագրումը կնպաստի փոխգործակցության խորացմանը և Հայաստան-Կալիֆորնիա կապերի զարգացմանը։

Վարչապետը նշել է, որ Կալիֆորնիան Ամերիկայի հայության կենտրոններից է, ինչպես նաև ԱՄՆ ամենանորարարական տնտեսությունն ու տեխնոլոգիական ձեռքբերումներ ունեցող նահանգը, և Հայաստանը հետաքրքրված է էլ ավելի ամրապնդելու կապերը ԱՄՆ ամենահայաշատ նահանգներից մեկի հետ։ Նիկոլ Փաշինյանն անդրադարձել է թավշյա հեղափոխությանը և Հայաստանում ընթացող ժողովրդավարական գործընթացներին, որոնք հիմք դրեցին տարբեր ոլորտներում բարեփոխումներին և արմատական փոփոխություններին։ Ներկայում Հայաստանն ընթանում է տնտեսական հեղափոխության ճանապարհով. արձանագրվում է տնտեսության կայուն դինամիկ աճ, կառավարության կողմից իրականացվում են գործնական քայլեր կոռուպցիայի դեմ պայքարի, մենաշնորհների վերացման և բարենպաստ բիզնես միջավայրի ձևավորման ուղղությամբ։

Կալիֆորնիայի նահանգապետը ողջունել է Հայաստանի վարչապետի այցը ԱՄՆ՝ նշելով, որ Կալիֆորնիայի հայությունը մեծ դերակատարություն ունի նահանգի զարգացման, հայ-ամերիկյան կապերի ամրապնդման գործում։ Նրա խոսքով՝ Կալիֆորնիան ևս կարևորում է Հայաստանի հետ փոխգործակցության զարգացումը և համատեղ ծրագրերի իրականացումը։

Զրուցակիցները քննարկել են Հայաստան-Կալիֆորնիա առևտրատնտեսական գործակցության խորացմանը, գործարար շրջանակների միջև շփումների աշխուժացմանը և կապերի ընդլայնմանը վերաբերող հարցեր։ Պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել՝ ակտիվացնել երկկողմ քննարկումները գործնական քայլեր ձեռնարկելու շուրջ։ Նիկոլ Փաշինյանը և Գեվին Նյուսմը խոսել են նաև անտառային հրդեհների մարման ոլորտում համագործակցության մասին, պայմանավորվել ավելի առարկայական դարձնել փորձի փոխանակման և կադրերի պատրաստման ուղղությամբ քննարկումները։

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Կալիֆորնիայի նահանգապետին հրավիրել է այցելել Հայաստան։ Գեվին Նյուսմը շնորհակալություն է հայտնել հրավերի համար և խոստացել դիտարկել հարմար ժամկետներում մեր երկիր այցելելու հնարավորությունը։

ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանի շրջանակում Հայաստանի վարչապետը նաև ներկա է գտնվել ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշի անունից տրված ընդունելությանը և ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանի ընդհանուր քննարկման բացմանը։

* * *

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ԱՄՆ աշխատանքային այցի շրջանակում Նյու Յորքում մասնակցում է ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանի աշխատանքներին։

ՄԱԿ-ի կենտրոնակայանում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպում է ունեցել Հունաստանի վարչապետ Կիրիակոս Միցոտակիսի հետ։

Վարչապետ Փաշինյանը, ողջունելով Հունաստանի վարչապետին, նշել է, որ Հայաստանը կարևորում է Հունաստանի հետ ինչպես երկկողմ ձևաչափում գործընկերությունը, այնպես էլ Եվրոպական միության շրջանակում փոխգործակցությունը։ Նիկոլ Փաշինյանի խոսքով՝ երկու երկրների բարեկամական կապերը և բարձր մակարդակի քաղաքական հարաբերությունները լավ հիմք են տնտեսական, ինչպես նաև մյուս ոլորտներում փոխշահավետ կապերի զարգացման համար։

Նշելով, որ ուրախ է ծանոթանալ Հայաստանի վարչապետի հետ՝ Հունաստանի վարչապետը նկատել է՝ հայ և հույն ժողովուրդներին միավորում են պատմական կապերը, և երկկողմ քաղաքական երկխոսության բարձր մակարդակը պետք է օգտագործել՝ մյուս ուղղություններով ևս փոխգործակցությունը խորացնելու համար։

Նիկոլ Փաշինյանը և Կիրիակոս Միցոտակիսը քննարկել են երկկողմ գործակցության զարգացման հարցեր, անդրադարձել տնտեսական կապերի ակտիվացման հնարավորություններին, մտքեր փոխանակել տնտեսությունների ներկայիս վիճակի և դինամիկայի շուրջ։ Երկուստեք նշվել է, որ առկա է տնտեսական նշանակալի ներուժ, և պետք է ակտիվ աշխատել այն հնարավորինս իրացնելու ուղղությամբ։ Երկուստեք ընդգծվել է, որ Երևան-Աթենք ուղիղ օդային հաղորդակցությունը, որն արդեն գործում է, նպաստում է առևտրատնտեսական գործակցության և զբոսաշրջային կապերի զարգացմանը։ Երկու երկրների գործարար շրջանակների միջև շփումների ակտիվացման համատեքստում կարևորվել է համատեղ բիզնես ֆորումների կազմակերպումը։ Կողմերն անդրադարձել են նաև երկու երկրների պաշտպանության նախարարությունների միջև ծավալված համագործակցությանը՝ այն գնահատելով արդյունավետ։

Զրուցակիցները քննարկել են Հայաստան-Եվրամիություն Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի վավերացման գործընթացին վերաբերող հարցեր։ Վարչապետ Փաշինյանը նշել է, որ ԵՄ անդամ արդեն 17 երկիր վավերացրել է համաձայնագիրը և խնդրել է Հունաստանի վարչապետին, որպեսզի Հունաստանը ևս հնարավորինս արագ վավերացնի համաձայնագիրը և աջակցի համաձայնագրի վերջնական ուժի մեջ մտնելուն։ Հայաստանի և Հունաստանի վարչապետները մտքեր են փոխանակել նաև մուտքի արտոնագրերի ազատականացման գործընթացի մեկնարկի շուրջ։

Հայաստանի վարչապետը կարևորել է Հունաստանի հավասարակշռված դիրքորոշումը՝ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացում։ Հունաստանի վարչապետը երախտագիտություն է հայտնել Կիպրոսի հիմնախնդրի լուծման ուղղությամբ Հունաստանի և Կիպրոսի ջանքերին Հայաստանի աջակցության համար։

Հայաստանի վարչապետը նաև մասնակցել է ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանի աշխատանքների շրջանակում «Կայուն զարգացման հարցերով բարձր մակարդակի քաղաքական ֆորումի» բացման արարողությանը։

Նյու Յորքում՝ ՄԱԿ-ի կենտրոնակայանում, վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կարճատև հանդիպումներ է ունեցել Ավստրալիայի վարչապետ Սքոթ Մորիսոնի և Կիպրոսի նախագահ Նիկոս Անաստասիադիսի հետ։

* * *

ԱՄՆ աշխատանքային այցի շրջանակում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ՄԱԿ-ի կենտրոնակայանում հանդիպել է Չեխիայի վարչապետ Անդրեյ Բաբիշի հետ։

Վարչապետը նշել է, որ Չեխիան Հայաստանի լավ գործընկերն է, և Հայաստանը հետաքրքրված է ինչպես երկկողմ, այնպես էլ բազմակողմ ձևաչափով համագործակցության խորացմամբ։ Նիկոլ Փաշինյանը շնորհակալություն է հայտնել Չեխիայի խորհրդարանի կողմից Հայաստան-Եվրոպական միություն Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի վավերացման համար՝ նշելով, որ համաձայնագիրը համահունչ է ՀՀ բարեփոխումների օրակարգին և դրա արագ վավերացումը կնպաստի այդ օրակարգի արդյունավետ իրագործմանը։

Անդրեյ Բաբիշի խոսքով՝ Չեխիան ևս կարևորում է Հայաստանի հետ փոխշահավետ ձևաչափերով հարաբերությունների խորացումը և պատրաստ է քննարկել այդ ուղղությամբ հետագա համատեղ քայլերը։

Հանդիպման ընթացքում զրուցակիցներն անդրադարձել են տնտեսական, այդ թվում՝ բարձր տեխնոլոգիաների, թվայնացման, ծառայությունների ոլորտներում համագործակցության հեռանկարներին։

Հայաստանի և Չեխիայի վարչապետերը մտքեր են փոխանակել նաև Եվրոպական միության շրջանակում փոխգործակցության, մուտքի արտոնագրերի ազատականացման գործընթացի, ինչպես նաև միջազգային և տարածաշրջանային զարգացումների և մարտահրավերների շուրջ։

Հայաստանի վարչապետը կարևորել է Չեխիայի հավասարակշռված դիրքորոշումը՝ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործընթացում։

* * *

ԱՄՆ աշխատանքային այցի շրջանակում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Նյու Յորքում՝ ՄԱԿ-ի կենտրոնակայանում, հանդիպել է Կանադայի նախկին վարչապետ Ժան Քրեթեյնի հետ, ով այս տարի ներկայացնում է Կանադայի պատվիրակությունը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանի ընթացքում։

Ժան Քրեթեյնը, ողջունելով Նիկոլ Փաշինյանին, նշել է, որ ուրախ է տեսնել Հայաստանի վարչապետին, ով հետաքրքիր, անսովոր քաղաքական կարիերա ունի, և այժմ առաջնորդում է Հայաստանը ժողովրդավարության ճանապարհով։ Նրա խոսքով՝ Հայաստանն ու Կանադան արդյունավետ երկկողմ հարաբերություններ ունեն, և Կանադան կարևորում է այդ կապերի շարունակական զարգացումը։

Նիկոլ Փաշինյանը նշել է, որ ուրախ է ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանի շրջանակում հանդիպել Կանադայի պատվիրակության հետ և քննարկել երկկողմ գործակցության օրակարգին վերաբերող հարցեր։ Վարչապետն անդրադարձել է Հայաստանում իրականացվող արմատական բարեփոխումներին, որոնք միտված են մեր երկրում ժողովրդավարության ամրապնդմանը և հզորացմանը։ Այս գործընթացում, վարչապետ Փաշինյանի խոսքով, միջազգային գործընկերների աջակցությունը համատեղ ծրագրերի և նախաձեռնությունների միջոցով նույնպես օգտակար կլինի։

Հանդիպմանը քննարկվել են տնտեսական, մասնավորապես, ենթակառուցվածքների, նորարարությունների, կենսաթոշակային շուկայի ոլորտներում համագործակցության հնարավորությունները։ Պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել ՄԱԿ-ում Հայաստանի և Կանադայի մշտական ներկայացուցիչների մակարդակով շարունակել քննարկումները կոնկրետ ծրագրերի շուրջ։

* * *

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն աշխատանքային այցով գտնվում է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում։

Նյու Յորք այցի առաջին օրվա ավարտին Նիկոլ Փաշինյանը և Աննա Հակոբյանը Նյու Յորքի Սուրբ Վարդան եկեղեցում հանդիպում են ունեցել տեղի հայ համայնքի շուրջ 500 ներկայացուցիչների հետ։

Եկեղեցու մուտքի մոտ Հայաստանի վարչապետին և նրա տիկնոջը դիմավորել են ԱՄՆ Հայոց Արևելյան թեմի առաջնորդ Դանիել Եպիսկոպոս Ֆընդիկյանը, Վիգեն Արքեպիսկոպոս Այքազյանը և Մեսրոպ վարդապետ Պարսամյանը։ Նյու Յորքի հայության ներկայացուցիչները Նիկոլ Փաշինյանին և Աննա Հակոբյանին դիմավորել են ջերմ ծափողջույններով և մեծ խանդավառությամբ։

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ողջունել է Նյու Յորքի հայության հարյուրավոր ներկայացուցիչներին և հանդես եկել ելույթով.

«Սիրելի հայրենակիցներ,

ինձ համար իսկապես մեծ պատիվ և հաճույք է հանդիպել ձեզ հետ։ Անցյալ տարի, երբ մենք այցելեցինք եկեղեցի, ինչը ծրագրում նախատեսված չէր, որովհետև մտածում էինք, որ ժամանակի խնդիր կլինի, բայց այնպես ստացվեց, որ այցելեցինք, ափսոսանքի մեծ զգացում ունեցա, որ չենք պլանավորել նաև Նյու Յորքի հայության հետ հանդիպում։ Այս տարի մտածեցինք, որ չենք հեռանա Նյու Յորքից՝ առանց ձեզ հետ հանդիպելու։ Այնպես որ շատ ուրախ եմ։

Երեկ չէ առաջին օրը մենք Լոս Անջելեսում բավական լավ և տպավորիչ հավաք ունեցանք, և այդ հավաքում ես ելույթ ունեցա, որտեղ խոսեցի մեր համազգային կյանքի մի քանի կարևոր ասպեկտների մասին։ Ես չեմ ցանկանա կրկնել այն, ինչ ասել եմ նախորդ օրը Լոս Անջելեսում։ Ընդհանուր առմամբ կուզենայի կիսվել հետևյալով, թե ինչպիսի տպավորություններ ունեմ հեղափոխությունից անցած 1 տարի 5 ամսից։

Ամենակարևոր տպավորությունը հետևյալն է. ընդհանրապես փոփոխությունների ճանապարհը բավական դժվար ճանապարհ է, և երբ հեղափոխությունը տեղի ունեցավ, հեղափոխությունից հետո ամենակարևոր մարտահրավերը, որին մենք ականատես ենք լինում, այն է, որ մարդիկ հասկանան, որ այն ամենը, ինչ ասվում է և տեղի է ունեցել, իսկապես իրականություն է, որովհետև ինչքան էլ տարօրինակ թվա՝ ոչ բոլորը և միշտ չէ, որ արձանագրում են, որ դա իսկապես իրականություն է։

Օրինակ, ես չեմ հասկանում, թե ինչպես կարելի է այս բոլոր իրադարձություններից, քաղաքական փոփոխություններից հետո Հայաստանի Հանրապետությունում լինել պետական պաշտոնյա և մտածել, որ հնարավոր է նորից կաշառք վերցնել, ինչ-որ ապօրինություն թույլ տալ։ Դա ինձ համար ամենազարմանալի հարցն է, որի պատասխանը չեմ գտնում։ Դուք գիտեք, որ շատ հաճախ՝ ամեն ամիս, երբեմն ամեն շաբաթ կաշառքով, ընդ որում, առձեռն ինչ-որ պաշտոնյա է ձերբակալվում, և ես չեմ կարողանում հասկանալ այդ մարդկանց մտքի աշխատանքի տրամաբանությունը։ Ես միշտ այդ հարցն եմ տալիս՝ այդ մարդիկ հեռուստացույց չե՞ն նայում, այդ մարդիկ լուրեր չե՞ն կարդում, այդ մարդիկ Հայաստանի Հանրապետությունի՞ց են, թե՞ ոչ։

Սա թերևս ամենամեծ մարտահրավերն է, որովհետև հեղափոխությունից հետո, երբ այդ տոնախմբությունն իր ավարտն է ունենում, և անցնում ես առօրյա աշխատանքին, երբեմն հանդիպում ես հայացքների, առաջարկությունների՝ ինչ եղավ, այս ամեն ինչը լավ է, իսկ ե՞րբ ենք բաժանելու մեր փողերը, ոլորտները, ներմուծման քվոտաները, և հասկանում ես, որ իրականում առանձին վերցրած փոքր խմբի մեծ չի տարածված այդ երևույթը։ Սա թերևս ամենամեծ մարտահրավերն է։

Ուզում եմ նորից, ևս մեկ անգամ կրկնել, որ այն ամենը, ինչ տեղի է ունեցել և տեղի է ունենում, իրականություն է, և նրանք, ովքեր չեն արձանագրելու սա, նրանց դեպքում՝ անկախ նրանից, թե որտեղ են, չի կարող լինել կոմպրոմիս։ Մարդկանց թվում է, թե ամեն ինչ նույնն է մնալու, բայց ուղղակի Սերժ Սարգսյանի փոխարեն լինելու է այնտեղ նստած ուրիշ մարդ։ Սկզբից կար այդպիսի արտահայտություն՝ սրա՞ համար ենք հեղափոխություն անում, այսինքն՝ մարդիկ, որ երթևեկության կանոնները խախտում են, տուգանվում են, նեղվում են, ասում են՝ մենք սրա՞ համար էինք հեղափոխություն անում, գողը գողություն է անում, բռնվում է, ասում է՝ սրա՞ համար էինք հեղափոխություն անում, կաշառակերը կաշառք է վերցնում, բռնվում է, ասում է՝ սրա՞ համար էինք հեղափոխություն անում, մյուսը չի կարողանում իր ծանոթին աշխատանքի ընդունել, ասում է՝ սրա՞ համար էինք հեղափոխություն անում, այսինքն՝ հեղափոխության այդպիսի ընկալում կար, որ ենթադրենք, նրանք, ովքեր երկար տարիներ աշխատել են, որ յուղոտ պաշտոն ստանան կամ իրենց բարեկամներին յուղոտ պաշտոնների տեղավորեն և չի ստացվել, և մտածում են, որ եղավ հեղափոխությունը, այն, ինչ մենք ուզում էինք և չէինք կարողանում անել, հիմա կանենք՝ պետք է այդ փողն աշխատեինք, անպատիժ լինեինք։

Սա թերևս ամենամեծ մարտահրավերն է, որ գոյություն ունի, բայց ես էլի ուզում եմ արձանագրել, որ ինչպես ասել եմ, չեմ պատկերացնում կոմպրոմիս այսպիսի երևույթների հետ, որովհետև եթե հանկարծ ինքս մտնեմ այդպիսի երևույթների հետ կոմպրոմիսի մեջ, դա կնշանակի, որ այս փոփոխությունները, հեղափոխությունը, որ տեղի են ունեցել, ուղղակի անիմաստ են։

Հետևաբար, մեր առաքելությունը ոչ թե ինչ-որ կարգավիճակի հասնելն է և այդ կարգավիճակը վայելելը, այլ մեր խնդիրը երկրում խորքային, բովանդակային, ինստիտուցիոնալ փոփոխություններ բերելն է, և մեր երկրի որակը, մեր երկրում կյանքի որակը, մեր երկրում ինստիտուտների աշխատանքի որակը փոխելը։ Սա մի ճանապարհ է, որտեղ կոմպրոմիսներ չեն լինելու։ Ես համարում եմ, որ շատ ուժեղ մանդատ եմ ստացել Հայաստանի Հանրապետության ժողովրդից, որպեսզի Հայաստանից արմատախիլ արվեն կոռուպցիան, ապօրինությունները, հովանավորչությունը, մենաշնորհները, և դա պետք է արվի մինչև վերջ և անմնացորդ։

Ուզում եմ հավաստիացնել, որ հիմա նույնիսկ այդ հարցում ավելի վճռական եմ, քան մեկ տարի առաջ, որովհետև հասկանում եմ, որ այդ վճռականությունն է այն միակ մեթոդը, որով պետք է մեր երկրի առաջ կանգնած բոլոր խնդիրները լուծենք, որի արդյունքը պետք է լինի հետևյալը՝ Հայաստանը պետք է լինի իրապես ժողովրդավարական, իրապես ինքնիշխան, իրապես սոցիալական, իրապես իրավական պետություն։ Ահա սա է մեր խնդիրը։ Շնորհակալ եմ ձեզ, որ մեզ աջակցում եք, ինձ աջակցում եք այդ խնդրի լուծման համար։ Հիմա հաճույքով կպատասխանեմ ձեզ հետաքրքրող բոլոր հարցերին։

Շնորհակալ եմ»։

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի ելույթից հետո Նյու Յորքի հայության ներկայացուցիչները հարցեր են ուղղել նրան։ Նիկոլ Փաշինյանը պատասխանել է Հայաստանում կաշառակերության դեմ պայքարին, պետական կառավարման որակի բարձրացմանը, տնտեսության առաջնահերթություններին, գործազրկության հաղթահարմանը, նոր աշխատատեղերի ստեղծմանը, մարդկանց տնտեսական գործունեության քաջալերմանը, Հայաստանում կրթության ոլորտի բարեփոխումներին և տեսլականին, տեխնոլոգիաների ոլորտի զարգացման գերակայություններին, սփյուռքահայ երիտասարդության կապը հայրենիքի հետ ամրապնդելուն և հայկական ինքնության պահպանմանը, բժշկական նորարարական տեխնոլոգիաների ներդրմանը վերաբերող և մի շարք այլ հարցերի։

Կից ներկայացվում է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ Նյու Յորքի հայ համայնքի ներկայացուցիչների հետ հանդիպման տեսանյութը։

Նյու Յորքի Սուրբ Վարդան եկեղեցու տարածքում բացվել է նաև թավշյա հեղափոխությանը նվիրված ցուցահանդես։

* * *

Շարունակվում է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի աշխատանքային այցն Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ։ Նիկոլ Փաշինյանը գտնվում է Նյու Յորքում, որտեղ մասնակցում է ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանի աշխատանքներին, ինչպես նաև երկկողմ հանդիպումներ է ունենում տարբեր երկրների իր գործընկերների հետ։

Վարչապետի՝ Նյու Յորք այցի երկրորդ օրը մեկնարկել է Կարնեգիի հիմնադրամի միջազգային հարաբերությունների մի խումբ փորձագետների հետ հանդիպումով. Նիկոլ Փաշինյանն աշխատանքային նախաճաշ է ունեցել միջազգային առաջատար փորձագետների հետ, քննարկել քաղաքական գործընթացներին վերաբերող հարցեր։

Հայաստանի վարչապետը և փորձագետները մտքեր են փոխանակել աշխարհում ժողովրդավարության հետ կապված իրավիճակի, միջազգային և տարածաշրջանային զարգացումների, աշխարհաքաղաքական հարցերի շուրջ։ Փորձագետները ՀՀ կառավարության ղեկավարին են ներկայացրել տարբեր ուղղություններով իրենց ուսումնասիրությունների և վերլուծությունների արդյունքները:

* * *

Աշխատանքային այցով Նյու Յորքում գտնվող վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպում է ունեցել Ամերիկայի հայկական համագումարի ղեկավար կազմի` համանախագահողներ Վան Գրիգորյանի և Էնթոնի Բարսամյանի, համագումարի գործադիր տնօրեն Բրայան Արդունիի հետ:

Վարչապետը կարևորել է կազմակերպության՝ Հայաստան-Սփյուռք կապերի ամրապնդմանը և համահայկական օրակարգի հարցերի բարձրաձայնմանն ու առաջմղմանն ուղղված գործունեությունը:

Հանդիպման ընթացքում քննարկվել են հայ-ամերիկյան հարաբերություններին և դրանց զարգացման հնարավորություններին վերաբերող հարցեր: Անդրադարձ է կատարվել նաև Ամերիկայի հայկական համագումարի գործունեությանը և առաջիկա ծրագրերին:

* * *

Նյու Յորք աշխատանքային այցի շրջանակում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպում է ունեցել ՄԱԿ-ի Գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշի հետ։

Արարողակարգային ձեռքսեղմումից և ՀՀ վարչապետի կողմից ՄԱԿ-ի հյուրերի գրքում գրառում կատարելուց հետո տեղի է ունեցել Նիկոլ Փաշինյանի և Անտոնիո Գուտերեշի երկկողմ հանդիպումը։

ՄԱԿ-ի Գլխավոր քարտուղարը ողջունել է Հայաստանի վարչապետին ՄԱԿ-ի կենտրոնակայանում և նրա մասնակցությունը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանի աշխատանքներին։ Անտոնիո Գուտերեշը նշել է, որ ՄԱԿ-ը հետևում է Հայաստանում տեղի ունեցող գործընթացներին, ողջունում է ժողովրդավարական զարգացումները և պատրաստ է շարունակել աջակցել Հայաստանին և նրա ժողովրդին՝ առաջընթաց արձանագրելու գործում։

ՀՀ վարչապետը նշել է, որ ուրախ է ՄԱԿ-ի Գլխավոր քարտուղարի հետ հանդիպման առիթի համար և շնորհակալություն հայտնել Հայաստանում ՄԱԿ-ի գրասենյակի կողմից նախորդ տարեվերջին տեղի ունեցած խորհրդարանական ընտրություններին աջակցության համար։ Նիկոլ Փաշինյանն ընդգծել է՝ այդ օժանդակությունը նույնպես նպաստեց, որպեսզի Հայաստանում անցկացվեին վերջին 2 տասնամյակում ամենաժողովրդավարական ընտրությունները, որոնք միջազգային հանրության և դիտորդների կողմից գնահատվեցին որպես ազատ ու արդար: Վարչապետի խոսքով՝ Հայաստանի նոր կառավարությունը հանձնառու է կյանքի կոչել բարեփոխումների մեծ փաթեթ՝ ուղղված մարդու իրավունքների պաշտպանությանը, օրենքի գերակայության ապահովմանը, դատաիրավական ոլորտի բարեփոխմանը, կոռուպցիայի դեմ պայքարին, հավասար հնարավորությունների ապահովմանը, և Հայաստանը կարևորում է միջազգային գործընկեր կառույցների, այդ թվում՝ ՄԱԿ-ի աջակցությունը բարեփոխումներն արագ և հաջող կյանքի կոչելու գործում։

ՄԱԿ-ի Գլխավոր քարտուղարը ողջունել է Հայաստանի իշխանությունների կողմից բարեփոխումների նախաձեռնումը և ընդգծել, որ ՄԱԿ-ն իր լիարժեք աջակցությունն է հայտնում Հայաստանի բարեփոխումների օրակարգին։ Վարչապետ Փաշինյանը գոհունակություն է հայտնել Հայաստանում ՄԱԿ-ի գրասենյակի հետ աշխատանքի կապակցությամբ՝ նշելով, որ կառավարությունն արդյունավետ համագործակցում է ՄԱԿ-ի հայաստանյան ներկայացուցչության հետ։

Հայաստանի վարչապետը և ՄԱԿ-ի Գլխավոր քարտուղարը մտքեր են փոխանակել նաև Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման գործընթացի, գլոբալ մարտահրավերների, միջազգային և տարածաշրջանային զարգացումների շուրջ։

* * *

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և տիկին Աննա Հակոբյանը Նյու Յորքում մասնակցել են ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի կողմից ի պատիվ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանին մասնակցող երկրների պատվիրակությունների ղեկավարների տրված ընդունելությանը:

* * *

Նյու Յորք աշխատանքային այցի շրջանակում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը տիկնոջ՝ Աննա Հակոբյանի հետ այցելել է Նյու Յորքի Կոլումբիա համալսարան և հանդիպում ունեցել համալսարանի ղեկավար և ուսանողական շրջանակների հետ։

Համալսարանի մուտքի մոտ Հայաստանի վարչապետին դիմավորել է Կոլումբիա համալսարանի նախագահ Լի Բոլինգերը և շրջայցի ընթացքում ներկայացրել է համալսարանի գործունեությունը, կրթական ծրագրերը։ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և տիկին Աննա Հակոբյանը նաև լուսանկարվել են Կոլումբիա համալսարանում սովորող շուրջ 25 հայ ուսանողների հետ։

Այնուհետև Կոլումբիա համալսարանի Մեծ սրահում՝ Աշխարհի առաջնորդների ֆորումի շրջանակում, կայացել է Հայաստանի վարչապետի հանդիպումը համալսարանի պրոֆեսորադասախոսական կազմի և ուսանողների հետ։

Համալսարանի նախագահ Լի Բոլինգերը ողջունել է Հայաստանի վարչապետին Նյու Յորքի Կոլումբիա համալսարանում և իր խոսքում անդրադարձել մեր երկրին, ներկայացրել Հայաստանին վերաբերող ամփոփ տեղեկատվություն։ Ապա Կոլումբիա համալսարանի նախագահը խոսքը փոխանցել է Հայաստանի վարչապետին։

Իր ելույթում Նիկոլ Փաշինյանը, մասնավորապես, նշել է.

«Նախագահ Բոլինգեր,
սիրելի ուսանողներ,
ակադեմիայի անդամներ,

անչափ շնորհակալ եմ ձեր շատ ջերմ ներդրման համար: Ես իսկապես ուրախ եմ և ոգեշնչված եմ, որ այսօր գտնվում եմ այստեղ և վայելում եմ բարձրագույն համալսարանի արտակարգ միջավայրը, որը խթանում է ուսումը, գիտական առաջադիմությունն ու ինքնուրույն մտածողությունը:
Կոլումբիա համալսարանը հատուկ նշանակություն ունի այն հայերի համար, ովքեր ավելի քան մեկ դար ներկա են եղել այստեղ: Հատուկ շնորհակալություն եմ ուզում հայտնել նախագահ Բոլինգերին՝ համալսարան այցելելու հրավերի համար և այն բանի համար, որ կարողանամ իմ խոնարհ ներդրումն ունենալ հայերի և Կոլումբիա համալսարանի սերտ կապերի հարուստ պատմության մեջ, որն ընդգրկում է պրոֆեսորադասախոսական կազմի շատ վաստակավոր անդամներ և ուսանողներ:

Հայկական կենտրոնը կարևոր դեր է խաղում Կոլումբիա համալսարանի` որպես համաշխարհային համալսարան առաքելությանն աջակցելու, երկխոսության և համագործակցության միջոցով, և ես ուրախ եմ, որ Հայաստանն այս գործընթացում առկա է որպես գործընկեր:

Կրթությունն ու համալսարանները կարևոր դեր են խաղում երիտասարդությանն ուղղորդելու, սոցիալական փոփոխություններն առաջ մղելու և վաղվա մեր աշխարհը վերափոխելու համար: Կրթությունն անփոխարինելի է ազատության, հանդուրժողականության և փոխադարձ հարգանքի հիմնարար արժեքների պահպանման և խթանման գործում:

Արդի աշխարհում, որտեղ բացառման և անհավասարությունների մասին հաղորդագրություններն անընդհատ բազմապատկվում են, այդ արժեքների պահպանումն ու դրանց գործնական կիրառումն առավել քան կարևոր է այսօր: Գլոբալ մասշտաբով ժողովրդավարական արժեքների արժեզրկմանն ու ավտորիտար միտումների ահագնացմանը հակազդելու համար աշխարհին պետք են ներառականության և առաջընթացի դրական օրինակներ, և ահա այստեղ, ես կարծում եմ, որ Հայաստանը կարևոր փորձ ունի կիսելու:

Անցյալ տարվա գարնանը Հայաստանը հայտնվեց միջազգային ԶԼՄ-ների ուշադրության կենտրոնում, քանի որ զանգվածային բողոքի ակցիաները վերածվել էին խաղաղ հեղափոխության, որը հանգեցրեց իշխանության ոչ բռնի փոխանցման և Հայաստանի քաղաքական լանդշաֆտի խորը վերափոխման: Թավշյա հեղափոխությունը մեր երկրի առջև բացեց ժողովրդավարության ճանապարհը՝ մի գործընթացի միջոցով, որը ՄԱԿ-ի Գլխավոր քարտուղարը նկարագրեց որպես իշխանության խաղաղ փոխանցման ֆանտաստիկ օրինակ:

Դա ներազգային գործընթաց էր, որը բխում էր բացառապես հայ ժողովրդի պահանջներից և ձգտումներից: Այն ոչ մի կապ չուներ աշխարհաքաղաքականության կամ արտաքին դերակատարների կողմից «ժողովրդավարության խթանման» հետ: Հայկական թավշյա հեղափոխությունը ցույց տվեց, որ ժողովրդավարությունը և մարդու իրավունքները շարունակում են մնալ համընդհանուր արժեքներ, չնայած մշակութային հարաբերականության և ժողովրդավարությունների թուլացման լայն տարածում գտած գաղափարներին:

Հեղափոխությունը Հայաստանում պայմանավորված էր հիմնարար փոփոխությունների մեծ պահանջարկով: Մարդիկ Հայաստանում ցանկանում էին ունենալ արդյունավետ և գրագետ կառավարություն, որը կարող էր պայքարել կոռուպցիայի դեմ, վերջ տալ ընտրական մանիպուլյացիաներին, կեղծիքներին և քաղաքականության մեջ հաճախորդի հոգեբանությանը, վերացնել երկար տարիներ մեր հասարակության մեջ առկա անհավասարությունն ու տնտեսական բևեռացումը, սահմանել խաղի հավասար կանոններ և նույնանման պայմաններ բոլորի համար:

Կազմավորման առաջին իսկ օրվանից Հայաստանի նոր կառավարությունը, որը ձևավորվել էր անցած 25 տարվա ընթացքում կայացած ամենաարդար խորհրդարանական ընտրությունների արդյունքում, ձեռնամուխ եղավ բարեփոխումների հավակնոտ օրակարգի իրականացմանը։

Համապարփակ բարեփոխումներ՝ սրանք ամենաճիշտ խոսքերն են, որոնք նկարագրում են այսօրվա Հայաստանի ոգին: Բարեփոխումներն իրականացվում են բազմաթիվ ուղղություններով, որոնք ազդում են մեր կյանքի գրեթե բոլոր հիմնարար ոլորտների վրա: Օրենքի գերակայության և հաշվետու կառավարման վրա հիմնված ուժեղ միջին խավ ունեցող ժողովրդավարական հասարակությունը մեր բարեփոխումների վերջնական նպատակն է: Այս նպատակին հասնելու համար անհրաժեշտ է զարգացնել ներառական քաղաքական և տնտեսական ինստիտուտներ:

Մենք առաջընթաց ենք գրանցել բազմաթիվ ոլորտներում: Այսօր Հայաստանն իսկապես ժողովրդավարական երկիր է՝ մամուլի և հավաքների կայացած ազատությամբ: Ընտրակեղծիքների և համակարգային կոռուպցիայի էջը մեր երկրում ընդմիշտ փակված է։

Անկախ դատական համակարգի բացակայությունը մեր երկրում դեռևս մեծ խնդիր է: Ցավոք, իշխանության տարբեր ճյուղերի շարքում դատական համակարգը վայելում է մեր հասարակության վստահության ամենացածր մակարդակը: Ուստի պատահական չէ, որ իրապես անկախ և արդյունավետ դատական համակարգ ստեղծելու և անաչառ դատարաններ կառուցելու մեր քայլերը բախվում են լուրջ դիմադրության նրանց կողմից, ովքեր հեղափոխությունից առաջ դատական համակարգի նկատմամբ անսահմանափակ վերահսկողություն էին իրականացնում: Նրանք հասկանում են, որ դատական հաջողված բարեփոխումների արդյունքում նրանք կկորցնեն իրենց վերջին հենակետը և հույսերը` վերականգնելով իրենց քաղաքական ազդեցությունը Հայաստանում: Այդ հույսերը ոչ այլ ինչ են, քան պատրանքներ, որոնք մենք աստիճանաբար ապամոնտաժել ենք հեղափոխության յուրաքանչյուր փուլում:

Դատաիրավական ոլորտի բարեփոխումներով մենք կամրապնդենք հեղափոխության նվաճումները՝ իրական փոփոխություններ բերելով մեր քաղաքացիներին և վստահություն՝ դատական իշխանության նկատմամբ:

Տիկնայք եւ պարոնայք,

ինչպես նախկինում ասել եմ, հայկական հեղափոխությունը չուներ աշխարհաքաղաքական աստառ: Արտաքին քաղաքականության մեջ Հայաստանը որևէ շրջապտույտ չի կատարել: Սակայն դա բնավ չի նշանակում, որ ժողովրդավարությունը չի ամրապնդել Հայաստանի դիրքերը միջազգային գործերում և չի հարստացրել իր արտաքին քաղաքականությունը կարևոր արժեքներով, սկզբունքներով և առաջնահերթություններով:
Վստահ եմ, որ հեղափոխության ձևավորած բարեփոխումների օրակարգը նոր հեռանկարներ և հնարավորություններ է բացում մեր գործընկերների հետ համագործակցության համար: Մասնավորապես, այն ամուր հիմք է ստեղծում Միացյալ Նահանգների հետ երկկողմ հարաբերությունների զարգացման և ամրապնդման համար: Այս ոլորտում մենք ունենք բազմաթիվ ձեռքբերումներ, այդ թվում վերջերս կայացած ԱՄՆ-Հայաստան ռազմավարական երկխոսությունը: Այնուամենայնիվ, մենք հավատում ենք, որ այսօր առկա են անհրաժեշտ նախադրյալները՝ երկկողմ օրակարգն ընդլայնելու համար:

Հայ-ամերիկյան հարաբերություններն ունեն պատմական խոր արմատներ: Մեր ժողովուրդը երախտագիտությամբ է հիշում Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում և դրանից հետո ԱՄՆ կառավարության և ԱՄՆ բարերար համայնքի կողմից ստացված հսկայական քաղաքական և նյութական աջակցությունը:

Ի պատասխան Օսմանյան կայսրությունում իրականացված Հայոց ցեղասպանության՝ Միացյալ Նահանգների կառավարությունը ստեղծեց Մերձավոր Արևելքի օգնության կազմակերպությունը, որը պաշտոնապես դարձավ ամերիկյան առաջին բարեգործական ձեռնարկը՝ ստեղծված բացառապես հայ ժողովրդին մարդասիրական օգնություն ցուցաբերելու համար: Դրամահավաքի զանգվածային նախաձեռնությունները փրկեցին 132,000 հայ որբերի և հարյուր հազարավոր փախստականների կյանքը:

1991-ին ԱՄՆ-ը կրկին կանգնեց հայերի և նորաստեղծ անկախ պետության կողքին: Այսօր հայ-ամերիկյան բարեկամությունը խարսխված է ընդհանուր արժեքների և մարդու իրավունքների, ժողովրդավարության և ժողովրդի արժանապատվության հարգանքի վրա:

Ես նաև կարծում եմ, որ աշխույժ և ակտիվ հայ-ամերիկյան համայնքը կարևոր գործոն է, որը կարող է նպաստել մեր գործընկերությանը: Մենք մեծ հպարտություն ենք ապրում ամերիկահայերի համար, ովքեր բիզնեսի, գիտության, արվեստի, գրականության և այլ բնագավառներում տպավորիչ բարձունքների հասնելով՝ շարունակում են հետաքրքրվել և աջակցություն ցուցաբերել նախնիների հայրենիքին:

Տիկնայք եւ պարոնայք,

անցած տասնամյակների ընթացքում Հայաստանը և Միացյալ Նահանգները միասին աշխատել են բազմաթիվ ոլորտներում, ներառյալ գլոբալ անվտանգությունը, միջազգային ահաբեկչության դեմ պայքարը, միջուկային զենքի չտարածումը, միջուկային անվտանգությունը և խաղաղապահ գործողությունները: Այսօր Հայաստանն իր 131 հոգանոց խաղաղապահ զորքերով ՆԱՏՕ-ի ոչ անդամ երկրների երկրորդ ամենամեծ երկիրն է, որը մասնակցում է Աֆղանստանում գործողությանը: Ավելին, Հայաստանը Կոսովոյում ՆԱՏՕ-ի կողմից իրականացվող գործողությանը նպաստողներից է: Նախկինում եւս մենք մասնակցում էինք Իրաքում ԱՄՆ-ի գլխավորած կոալիցիայի գործողություններին:

Մենք նաև կարևորում ենք Միացյալ Նահանգների՝ որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներից մեկի կառուցողական դերը և բարձր ենք գնահատում այն ջանքերը, որոնք ուղղված են Լեռնային Ղարաբաղի հիմնահարցի տևական և ամուր խաղաղ կարգավորմանը:

Սիրելի ներկաներ,

ցավոք, Հարավային Կովկասը մնում է անկայուն տարածաշրջան, որտեղ առկա են անվտանգության մի շարք ռիսկեր: Չկարգավորված ղարաբաղյան հակամարտությունն անվտանգության մարտահրավեր է մեր ազգի համար և լուրջ խոչընդոտ է տարածաշրջանային զարգացմանը:

Լեռնային Ղարաբաղի խնդիրն ամենաբարդ և ձգձգվող հակամարտություններից մեկն է աշխարհում: Այն ծագել է դեռեւս Խորհրդային միության ժամանակ, երբ ավելի քան 90 տոկոս հայերով բնակեցված շրջանը հանձնվեց Ադրբեջանին Կոմունիստական կուսակցության կամայական որոշմամբ:

Այն 70 տարի մնաց Խորհրդային միության կազմում: Այդ ընթացքում տեղի ունեցան համակարգված և բռնի խտրականության դրսևորումներ հայ բնակչության նկատմամբ, ովքեր 1988-ին՝ Բեռլինի պատի անկումից շատ ավելի վաղ, ձևակերպեցին ինքնորոշման և մարդու իրավունքների իրենց հայտը:

Խորհրդային միության փլուզումից հետո՝ 90-ականների սկզբին, այն վերածվեց լայնամասշտաբ պատերազմական գործողությունների թատերաբեմի, ինչն ուղիղ սպառնալիք էր Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի գոյությանը, ովքեր ենթարկվում էին զանգվածային վայրագությունների:

1994 թվականից ի վեր, երբ Լեռնային Ղարաբաղի, Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև կնքվեց հրադադարի պայմանագիրը, Լեռնային Ղարաբաղի խաղաղ գործընթացը դարձել է տարածաշրջանային քաղաքականության անփոխարինելի մասը:

Կարող են լինել բազմաթիվ վարկածներ, այդ թվում՝ գործուն ժողովրդավարության բացակայությունը, թե ինչու ավելի քան երկու տասնամյակ հնարավոր չեղավ լուծել հակամարտությունը: Թվում էր, թե գործընթացը մտել էր արատավոր մի շրջան, երբ տարածաշրջանի բնակիչները զրկված էին տարրական իրավունքներից, որոնք ստորադասվում էին հակամարտությունից բխող ազգային անվտանգության նկատառումներին:

Հակամարտության տրանսֆորմացիան թվում էր անհասանելի՝ մարդու իրավունքների պաշտպանության և ժողովրդավարության ցածր մակարդակի պատճառով:

Հայաստանում մենք կարողացանք հաղթահարել այդ արատավոր շրջանը: Բազմիցս ինձ հարցրել են, թե արդյոք Հայաստանի ժողովրդավարական անցումը կարող նոր հնարավորություններ բերել հակամարտության լուծման համար:

Իհարկե, Հայաստանը չի ներկայացնում ամբողջ տարածաշրջանը, եւ մենք չենք կարող խոսել տարածաշրջանում ակնկալվող ընդհանուր փոփոխություններից: Ուստի թույլ տվեք ներկայիս իրականությունն անդրադառնալ միայն զուտ հայկական տեսանկյունից:

Հայաստանի ներկայիս իշխանություններն իրենց լեգիտիմությունն ու ինքնությունը չեն հիմնավորում հակամարտության ընկալումներով և չեն ցանկանում հակամարտությունն օգտագործել իշխանությունը պահելու, մարդու իրավունքների սահմանափակումը կամ դրանց խախտումներն արդարացման համար:

Թավշյա հեղափոխության ժամանակ ողջ հայ ժողովրդի առջև մարդու իրավունքների, ժողովրդավարության ամրապնդման և բռնության դեմ պայքարի առումով մեր ստանձնած բարոյական պարտավորությունները չեն կարող անտեսվել հակամարտության տարածքում ապրող մարդկանց համար: Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը պետք է հնարավորություն ունենա վայելելու իր իրավունքները և որոշելու իր ապագան ճիշտ այնպես, ինչպես Հայաստանի Հանրապետությունում ապրող իրենց հայրենակիցները կամ աշխարհի ցանկացած այլ ժողովուրդ:

Հայաստանը սատարել է Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ժողովրդավարական ձգտումներին, որոնք վերջերս ընտրեցին տեղական իշխանություններ ազատ և արդար ընտրություններում:

Խաղաղությունը չի կարող գալ առանձին կլանների կամ բացառիկ էլիտաների միջև պայմանավորվածության արդյունքում: Մեզ պետք են այնպիսի կառավարություններ, որոնք հաշվետու են իրենց ժողովրդի առջև և կարող են հանրային մեծ աջակցություն վայելել հակամարտության խաղաղ կարգավորման գործում: Խաղաղությունը պետք է հաստատվի մարդկանց կողմից և մարդկանց համար և կարող է գալ միայն ժողովրդի միջոցով:

Հաշվի առնելով այս ամենը՝ մենք փորձում ենք կարգավորել ԼՂ հիմնահարցը հետևյալ կարևոր քայլերով.

նախ, իմ ադրբեջանցի գործընկերոջ հետ մենք կարողացանք պայմանավորվել հրադադարի ռեժիմի պահպանման և ամրապնդման անհրաժեշտության վերաբերյալ:

Երկրորդ, պայմանավորվեցինք, որ պետք է մեր ազգաբնակչություններին նախապատրաստենք խաղաղության:

Երրորդ, ես միակողմանիորեն հայտարարեցի, որ մենք պետք է գտնենք այնպիսի խաղաղ կարգավորում, որը ընդունելի կլինի Լեռնային Ղարաբաղի, Ադրբեջանի և Հայաստանի ժողովուրդների համար: Ես հասկացա, որ բոլոր կողմերից մարդկանց կամքը կարևոր է:

Ինչո՞ւ է կարևոր այս պարզ թվացող գաղափարի պարզաբանումը: Առանց մյուս կողմի կարիքների ճանաչման դժվար կլինի բացատրել որևէ փոխզիջման պատճառաբանությունը:

Այո, իմ հայտարարությունը միակողմանի էր, եւ որպեսզի այն ընդունելի լինի հայ ժողովրդի համար, Ադրբեջանը եւս պետք է ընդունի եւ որդեգրի նույն հռչակագիրն ու մոտեցումը:

Մինչ այժմ Ադրբեջանի ղեկավարությունը չի ստանձնել որեւէ պարտավորություն՝ բոլորի համար ընդունելի լուծում գտնելու համար: Փոխարենը, մենք շարունակում ենք լսել պատերազմի բացահայտ կամ ենթադրյալ սպառնալիքներ:

Ադրբեջանը նաև հրաժարվում է երկխոսությունից Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի և նրանց ներկայացուցիչների հետ և փորձում է խոչընդոտել հակամարտության գոտում բնակվող մարդկանց ցանկացած շփմանն ու փոխգործակցությանն արտաքին աշխարհի հետ: Այս պայմաններում Ադրբեջանի համար պետք է անակնկալ չլինի, որ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդն անվտանգության հարցում ապավինում է միմիայն Հայաստանին՝ որպես գոյատևման և զարգացման միակ երաշխավորի:

Պետք է պարզ ասենք՝ այլևս չենք հանդուրժելու ցեղասպանության սպառնալիք հայերի համար, մասնավորապես Լեռնային Ղարաբաղում:

Հուսով եմ, որ առաջիկա համապետական ընտրություններում Ադրբեջանը կմոտենա Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի կամքի արտահայտմանը ոչ թե որպես սպառնալիքի, այլ նորընտիր իշխանությունների հետ երկխոսելու հնարավորության:

Մեր տեսակետն է, որ միջազգային հանրությունը պետք է շարունակի աջակցել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության՝ խաղաղությանն ուղղված ջանքերին, մասնավորապես՝ Ֆրանսիային, Ռուսաստանին և ԱՄՆ-ին, մանավանդ հստակ ուղերձ հղելով ուժի կիրառման անթույլատրելիության մասին։

Կարևոր է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության շրջանակում ԱՄՆ-ը, Ռուսաստանը և Ֆրանսիան սերտորեն համագործակցեն միմյանց հետ: Ես դա դիտում եմ որպես լավ նորություն ինչպես մեր տարածաշրջանի, այնպես էլ աշխարհի համար, քանի որ այն ցույց կտա, որ մեծ տերություններն ի վիճակի են ոչ միայն մրցակցել, այլև համագործակցել միմյանց հետ աշխարհի գեթ մեկ առանձին տարածաշրջանում:

Ցավոք, ոչ բոլոր տարածաշրջանային խաղացողներն են դրսեւորում պատասխանատվության միևնույն գիտակցումը: Թուրքիան շարունակում է մնալ անկայունության և լարվածության աղբյուր մեր տարածաշրջանում:

Ես կարող եմ քննադատական վերաբերմունք ունենալ ներքին և արտաքին քաղաքականության շատ հարցերում, բայց պետք է խոստովանեմ, որ Հայաստանի նախորդ կառավարությունները շատ ջանքեր են գործադրել Թուրքիայի հետ հարաբերությունների հաստատման համար ինչպես 1990-ականների սկզբին, այնպես էլ 2008-2009 թվականներին:

Եղավ պայմանավորվածություն՝ դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատել Թուրքիայի հետ առանց նախապայմանների, չնայած ողբերգական անցյալին: Այնուամենայնիվ, այդ ջանքերը մնացին անպատասխան, մերժված և անգամ շահարկվեցին Թուրքիայի կողմից, որն ստորագրեց, բայց հետո հրաժարվեց վավերացնել Ցյուրիխի արձանագրությունները:

Այսօր՝ Հայոց ցեղասպանությունից 104 տարի անց, Թուրքիան շարունակում է իր թշնամական քաղաքականությունը հայերի նկատմամբ՝ փակելով իր ցամաքային սահմանները, քաղաքական և ռազմական աջակցություն ցուցաբերելով Ադրբեջանին ընդդեմ Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի, իսկ որ ամենացավալին է՝ արդարացնելով Հայոց ցեղասպանությունը:

Մենք տարածաշրջանի բնիկներն ենք և ապրում ենք այստեղ նախնադարյան ժամանակներից: Մենք վերապրել ենք Ցեղասպանությունը և կառուցում ենք ժողովրդավարական, խաղաղ և կենսունակ պետականություն: Սա իրողություն է, որը Թուրքիան պետք է ընդունի՝ դադարելով լինել անվտանգության հավերժական սպառնալիք Հայաստանի և հայ ժողովրդի համար:

Ժողովուրդների իրավահավասարությունը և ինքնորոշումը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման հարցում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների կողմից առաջ քաշված միջազգային իրավունքի սկզբունքներից մեկն է: Այս սկզբունքի մասին խոսելիս երբեմն որոշակի միտում է դրսեւորվում արդարացիորեն ընդգծելու ինքնորոշումը և հանիրավի անտեսելու ժողովուրդների իրավահավասարությունը: Կողք կողքի ապրող ժողովուրդները պետք է միմյանց ճանաչեն որպես իրավահավասար սուբյեկտներ: Սա նշանակում է մերժել այլոց գերիշխանությունը, հպատակեցումը կամ ոչնչացումը:

Մեր տարածաշրջանին անհրաժեշտ են երկխոսության, հարգանքի, հաշտեցման և մարդկանց հավասարության նոր ձևեր: Երկխոսության, հանդուրժողականության և փոխզիջման մշակույթը Հարավային Կովկասում պետք է գերիշխի առկա բոլոր հակասությունների եւ տարաձայնությունների նկատմամբ:

Շնորհակալություն»։

Վարչապետի ելույթին հաջորդել է Կոլումբիա համալսարանի ուսանողների հետ հարցուպատասխանը. Նիկոլ Փաշինյանը պատասխանել է ուսանողների մի շարք հարցերի, որոնք վերաբերում էին Հայաստանում տեղի ունեցող ժողովրդավարական գործընթացներին, ընդհանրապես աշխարհում ժողովրդավարության վիճակին և զարգացմանը, հայկական սփյուռքի դերակատարությանը, Հայաստանում դատաիրավական ոլորտի բարեփոխումներին, հակակոռուպցիոն պայքարին, հանքարդյունաբերություն-բնապահպանություն ոլորտների միջև հավասարակշռության պահպանմանը, զինված ուժերում կանանց ծառայության հնարավորություններին և այլ թեմաների։

* * *

Աշխատանքային այցով Նյու Յորքում գտնվող վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը և տիկին Աննա Հակոբյանն այցելել են «Նյու Յորք Թայմս» ամսագրի գրասենյակ և հանդիպում-զրույց ունեցել ամսագրի խմբագրական խորհրդի անդամների հետ։ Քննարկվել են տարածաշրջանում առկա իրավիճակին, Հայաստանի կառավարության արտաքին քաղաքական առաջնահերթություններին, մեր երկրում տարբեր ոլորտներում իրականացվող համակարգային բարեփոխումներին առնչվող հարցեր։ Անդրադարձ է կատարվել նաև ՀՀ կառավարության տնտեսական գերակայություններին։

* * *

Աշխատանքային այցով Նյու Յորքում գտնվող վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հանդիպում է ունեցել ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգի հետ։

Վարչապետը, ողջունելով ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարին, նշել է, որ Հայաստանը կարևորում է ՆԱՏՕ-ի հետ գործընկերությունը, հատկապես խաղաղապահ առաքելությունների շրջանակում համագործակցությունը և հետաքրքրված է դրա խորացմամբ։

Յենս Ստոլտենբերգը իր հերթին ողջունել է Հայաստանի վարչապետին և նշել, որ Հայաստանը կարևոր գործընկեր է ՆԱՏՕ-ի համար, և երկկողմ Անհատական գործընկերության ծրագիրը լավ բազա է՝ այդ գործակցությունը շարունակաբար ամրապնդելու համար։

Զրուցակիցները մտքեր են փոխանակել Հայաստան-ՆԱՏՕ գործընկերությանը վերաբերող հարցերի շուրջ։ Անդրադարձ է եղել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման գործընթացին։ Վարչապետ Փաշինյանը նշել է, որ Հայաստանը հակամարտության լուծումը տեսնում է բացառապես խաղաղ կարգավորման գործընթացի շրջանակում և հեղափոխությունից հետո բազմիցս հայտարարել է այդ մասին։

ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը կարևորել է ՀՀ վարչապետի՝ ԼՂ հակամարտության խաղաղ կարգավորման հանձնառությունը և նշել, որ ՆԱՏՕ-ն սատարում է խաղաղ կարգավորման ջանքերին՝ տարածաշրջանային խաղաղության, կայունության և անվտանգության համատեքստում։

Զրուցակիցները մտքեր են փոխանակել նաև միջազգային և տարածաշրջանային անվտանգության ներկայիս իրավիճակի և մարտահրավերների շուրջ։

* * *

Նյու Յորք աշխատանքային այցի շրջանակում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը մասնակցել է ՄԱԿ-ի «Կայուն զարգացման նպատակներ. 2020-2030 տեսլական» խորագրով գագաթաժողովի աշխատանքներին և հանդես եկել ելույթով։

Ստորև ներկայացվում է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի ելույթն ամբողջությամբ.

«Ձերդ Գերազանցություններ,
տիկնայք եւ պարոնայք,

ուրախ եմ մասնակցել կայուն զարգացման նպատակների (ԿԶՆ) իրականացման վրա ազդող միտումներին ու մարտահրավերներին նվիրված այսօրվա քննարկմանը: Կայուն զարգացման նպատակները սահմանում են զարգացման համագործակցության հավակնոտ շրջանակ՝ նպատակ ունենալով վերափոխել հասարակությունները և հասնել կայուն ներառական տնտեսական աճի:

Մենք ապրում ենք մի աշխարհում, որտեղ անհավասարությունը շարունակ աճում է, իսկ բացառման միտումները՝ ահագնանում: Հետևաբար, մենք պետք է քննարկենք այն ուղիները, որտեղ կարող ենք միասին աշխատել՝ ներառական գործընթացների դրական օրինակների միջոցով մեղմելու առկա միտումները և մարտահրավերները։

Ներկայում Հայաստանը գտնվում է բարեփոխումների հավակնոտ օրակարգի իրագործման փուլում, որի նպատակն է մեր ժողովրդին օժտել հնարավորինս լայն իրավասություններով, որպեսզի յուրաքնչյուր ոք կարողանա օգտագործել իր տաղանդն ու էներգիան հանուն կայուն զարգացող և բարգավաճ հասարակության:

Մենք խորապես համոզված ենք, որ հասարակության մեջ առաջընթաց չի կարող լինել, եթե դատական համակարգը հանրային վստահություն չվայելի: Եթե դատական համակարգը արդար չէ, կայուն զարգացում չի կարող լինել, տնտեսական աճ չի կարող գրանցվել, ներդրումներ չեն գա: Եվ մենք այժմ գտնվում ենք մեր դատական համակարգի բարեփոխման ուղիների և ձևերի մշակման գործընթացում:

Անցյալ տարի Հայաստանում տեղի ունեցած խաղաղ թավշյա հեղափոխությունն ամբողջությամբ վերափոխեց կանանց դերը հասարակության մեջ: Այսօր մենք լիովին համոզված ենք, որ նրանք կարող են փոփոխություններ բերել մեր երկրին. հետևաբար մենք խթանում ենք կանանց իմաստալից մասնակցությունը մեր կյանքի բոլոր ոլորտներում: Բիզնեսում կանանց մասնաբաժինն աճում է: Կառավարչական բարձր պաշտոններում կանանց մասնաբաժինը համեմատելի է Եվրամիությունում գրանցված միջին ցուցանիշին: ՏՏ և բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտում մենք ունենք ավելի շատ կին, քան համաշխարհային միջին ցուցանիշն է: Այսօր մենք կանանց մեծ մասնակցություն ունենք խորհրդարանում, կառավարության բարձրագույն պաշտոններում:

Ընդհանուր տեսակետ կա, որ հեղափոխությունները բացասական ազդեցություն են ունենում բիզնեսի վրա: Այնուամենայնիվ, անցյալ տարի մեր տնտեսությունը թուլության որևէ նշան ցույց չտվեց: Ընդհակառակը, մեր ՀՆԱ-ն 2018-ին գրանցեց 5.2% աճ: Մեր ֆինանսական համակարգը բացարձակապես կայուն է եղել: Նույնիսկ մեր ազգային արժույթը մնաց կայուն, չնայած վերջին մեկ տարվա ընթացքում գրեթե բոլոր տարածաշրջանային արժույթների արժեզրկմանը։

2019 թվականի առաջին կիսամյակում օտարերկրյա ներդրումների ծավալն աճել է ընդհուպ 26%-ով: Եվ վերջապես, մենք մեր բյուջեի եկամտային մասն ավելացրել ենք 25,1% -ով` ստվերային տնտեսության դեմ պայքարում մեր կառավարության կողմից ձեռնարկված կտրուկ միջոցների շնորհիվ:

Այժմ մենք վերափոխում ենք մեր հարկային համակարգը, որպեսզի գորխարար միջավայրն էլ ավելի բարելավվի Հայաստանում:

Մենք քայլեր ենք ձեռնարկում Հայաստանն արդյունաբերական երկիր դարձնելու և մեր տնտեսությունը հանքարդյունաբերականից բարձր տեխնոլոգիականի վերածելու նպատակով: Զբոսաշրջությունը մեր տնտեսական առաջընթացի ևս մեկ կարևոր արագացուցիչ է: Մասնավորապես, մենք կենտրոնանում ենք մշակութային, էկոլոգիական և բժշկական տուրիզմի վրա:

Տնտեսական առաջընթացին միտված մեր քաղաքականության մեջ մենք կենտրոնանում ենք մարդկային կապիտալի վրա: Մենք առաջնահերթություն ենք տալիս մեր երիտասարդության կարողությունների զարգացմանը թվային տեխնոլոգիաների ուսուցման միջոցով: Այս ոլորտում կարևոր ձեռքբերումներից է ԹՈՒՄՈ ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնը, որտեղ հազարավոր հայ պատանիներ հնարավորություն ունեն սովորելու նոր տեխնոլոգիաներ: Կենտրոնը հիմնադրվել է Երևանում և արդեն գործում է մի շարք այլ երկրներում։
Տնտեսական և բնապահպանական քաղաքականության ինտեգրումը կարևոր խնդիր է Հայաստանի համար: Դժբախտաբար, մեզ արդեն իսկ սպառնում է կլիմայի փոփոխության բացասական ազդեցությունը՝ միջինում գրանցելով Ցելսիուս ջերմաստիճանի 1,3 աստիճան բարձրացում, ինչը մեզ դարձնում է Արևելյան Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի 4-րդ ամենախոցելի երկիրը: Այս խնդրի լուծման համար մենք մշակում ենք կլիմայի ֆինանսավորման նորարարական մեխանիզմ, համաձայն Գլխավոր քարտուղարի նախաձեռնած Կլիմայի գործողությունների գագաթաժողովում Հայաստանի ստանձնած ազգային պարտավորության:

Մենք առաջնահերթություն ենք տալիս նաև ՄԱԿ-ի զարգացման համակարգի հետ համագործակցությանը՝ Խելացի զարգացման (Smart Development) ծրագրի շրջանակում: Այս գործընթացը ներկայումս փոխլրացվում է Հայաստան 2050-ի հավակնոտ տրանսֆորմացիոն ռազմավարության մեկնարկով, որը բաղկացած է 16 մեգանպատակներից:

Դեռ շատ անելիքներ ունենք: Մենք պետք է հաղթահարենք աղքատության շոշափելի մակարդակը մեր երկրում: Մենք դեռ պետք է մեր տնտեսությունը վերածենք տեխնոլոգիական առումով զարգացած և էկոլոգիապես մաքուր արդյունաբերության:

Կայուն զարգացման նպատակները կոչված են խթանելու մարդկային արժանապատվության, հավասարության և ժողովրդավարության արժեքները: Եվ մեր նպատակն է վերակենդանացնել և ամրապնդել այդ մարդակենտրոն արժեքները:

Շնորհակալություն ուշադրության համար»։

* * *

Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Նյու Յորք աշխատանքային այցի շրջանակում հանդիպում է ունեցել Հնդկաստանի վարչապետ Նարենդրա Մոդիի հետ։

Հայաստանի վարչապետը ողջունել է Հնդկաստանի իր գործընկերոջը և նկատել՝ երկու երկրներն ու ժողովուրդները ունեն ամուր պատմական կապեր, որոնք երկկողմ հարաբերությունները զարգացնելու մեծ ներուժ են պարունակում։ Նիկոլ Փաշինյանը նշել է, որ Հայաստանը կարևորում է Հնդկաստանի հետ փոխգործակցությունը, և պատրաստ է շարունակել հետևողական և ակտիվ համատեղ աշխատանքը առկա ներուժի լիարժեք իրացման ուղղությամբ։

Հնդկաստանի վարչապետը նշել է, որ ուրախ է Հայաստանի վարչապետի հետ առաջին հանդիպման առիթով և քննարկել հայ-հնդկաստանյան հարաբերություններին վերաբերող հարցեր։ Նարենդրա Մոդիի խոսքով՝ Հայաստան-Հնդկաստան բարեկամական կապերը դարավոր են և ամուր, և Հնդկաստանը հետաքրքրված է երկկողմ գործակցությունը զարգացնելու հարցում։

Նիկոլ Փաշինյանը և Նարենդրա Մոդին քննարկել են երկու երկրների միջև տնտեսական, քաղաքական, մշակութային, հումանիտար կապերի խորացման հեռանկարները։ Զրուցակիցները մտքեր են փոխանակել, մասնավորապես, կինոարդյունաբերության ոլորտում համագործակցության հնարավորությունների շուրջ։ Առևտրային կապերի ընդլայնման համատեքստում անդրադարձ է եղել գործարար շրջանակների միջև շփումների ակտիվացման և փոխայցելությունների կազմակերպման հարցին։ Կողմերը պայմանավորվել են կառավարությունների մակարդակով օժանդակել գործարարների խմբերի փոխանակմանը, ինչը լրացուցիչ խթան կհանդիսանա երկկողմ տնտեսական գործակցության զարգացման համար։

Հայաստանի և Հնդկաստանի վարչապետերը նաև մտքեր են փոխանակել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման և Քաշմիրի նահանգի հարցի շուրջ։

* * *

Նյու Յորք աշխատանքային այցի շրջանակում վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ՄԱԿ-ի կենտրոնակայանում ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանին հանդես է եկել ելույթով։

Ստորև ներկայացվում է Հայաստանի վարչապետի ելույթն ամբողջությամբ.

«Պարոն նախագահ,

Ձերդ Գերազանցություններ,

Տիկնայք եւ պարոնայք,

Իմ ելույթի սկզբում ես կցանկանայի շնորհավորել Ն.Գ. Թիջանի Մուհամմադ-Բանդեին՝ ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի նախագահ ընտրվելու կապակցությամբ: Պարոն նախագահ, ցանկանում եմ հավաստել Հայաստանի լիակատար աջակցությունը Ձեզ Գլխավոր ասամբլեայի 74-րդ նստաշրջանի ընթացքում։

Ցանկանում եմ նաև խորին շնորհակալություն հայտնել 73-րդ նստաշրջանի նախագահ տիկին Մարիա Ֆերնանդա Էսպինոսային՝ ակտիվ նախագահության և մեզ ավանդված արժեքավոր ժառանգության համար:

Սա իմ երկրորդ հնարավորությունն է՝ ներկայացնելու իմ երկիրն այս բարձրագույն մարմնում՝ ՀՀ վարչապետի կարգավիճակով: ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում իմ վերջին հայտարարությունից ի վեր մեր երկրում ահռելի փոփոխություններ են տեղի ունեցել: Անցած դեկտեմբերին Հայաստանում անցկացվեցին արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ: Վերջին շուրջ 25 տարվա ընթացքում առաջին անգամ Հայաստանում անցկացված ընտրությունները չվիճարկվեցին որևէ քաղաքական կուսակցության կողմից: Դրանք լավագույն գնահատականն ստացան միջազգային դիտորդների կողմից, ովքեր ողջունեցին ընտրությունները որպես ազատ, արդար և թափանցիկ: Դա 2018 թվականի ոչ բռնի, թավշյա հեղափոխության կարեւորագույն նվաճումներրից էր:

Անցյալ տարի տեղի ունեցած իրադարձությունների արդյունքում միջազգային ԶԼՄ-ները Հայաստանն անվանեցին համաշխարհային ժողովրդավարության հույս: Ի գիտություն ընդունելով մեր ժողովրդավարական նվաճումները՝ The Economist-ը Հայաստանը հռչակեց տարվա երկիր:

Մենք ունենք անկոտրում վճռականություն՝ առաջ մղելու ժողովրդավարությունն ու բարեփոխումները մեր երկրում: Այն հիմնված է մեր ժողովրդի ծանրակշիռ մանդատի վրա, որին մենք պատասխանատու ենք բարեփոխումներ իրականացնելու, արդարության ապահովման, տնտեսական և սոցիալական պայմանների բարելավման և մեր ազգի զարգացման գործում:

Ժողովրդավարական բարեփոխումների նկատմամբ երկրի ներսում կա որոշակի դիմադրություն նախկին կոռումպացված վերնախավի կողմից, որը փորձում է խոչընդոտել նոր կառավարության որդեգրած կոռուպցիայի դեմ զրո հանդուրժողականության քաղաքականությանը: Նրանք փորձում են խուսափել արդարադատությունից՝ օգտագործելով իրենց ֆինանսական ռեսուրսները եւ մարտահրավեր նետելով մեր ժողովրդավարական նվաճումներին և ժողովրդավարական եղանակով ընտրված Հայաստանի կառավարությանը, որը չի իրականացրել գույքի եւ սեփականության վերաբաշխում:

Մեր ԶԼՄ-ները լիովին զերծ են կառավարության վերահսկողությունից կամ միջամտությունից: Այնուամենայնիվ, նրանցից ոմանք ենթարկվում են նախկին կառավարության նույն հին շրջանակներին՝ կեղծ լուրեր հորինելով և հասարակության մեջ անվստահություն սերմանելով թավշյա հեղափոխության ծագման և նպատակների վերաբերյալ: Չնայած այս մարտահրավերին, ԶԼՄ-ների ազատությունը խթանելու և պաշտպանելու մեր վճռականությունն անխախտ է:

Կասկածներ էին արտահայտվում մեր հեղափոխության բնույթի և նպատակների վերաբերյալ: Ոմանք կարծում էին, որ այս հեղափոխությունը հրահրվել է մեր տարածաշրջանում իրենց դիմակայող գլոբալ ախոյանների կողմից: Մյուսները հարց էին տալիս. եթե նրանք չեն այս հեղափոխության ետևում, ապա ուրիշ էլ ով կարող էր դա անել:

Այս բարձր ամբիոնից ևս մեկ անգամ ցանկանում եմ հայտարարել, որ Հայաստանում թավշյա հեղափոխությունը կատարվել է իր հպարտ քաղաքացիների կողմից՝ որպես կոռուպցիան, իշխանության չարաշահումը, տնտեսական և քաղաքական ուժի մենաշնորհը, մշտական ընտրակեղծիքներն ու քաղաքական մանիպուլյացիաները մերժելու նրանց կամքի դրսևորում: Պետք չէ գլոբալ տերությունների մրցակցության տեսանկյունից դիտարկել հայ ժողովրդի կամքի արտահայտությունը, որը գերագույն ինքնիշխանության կրողն է մեր երկրում:

Քաղաքական վերափոխումները միտված էին ազատ, ժողովրդավարական և երջանիկ երկիր ունենալու երազանքի իրականացմանը՝ երազանք, որը ծնվել էր 80-ականների վերջին՝ Սառը պատերազմի մայրամուտին և անկախություն բերել մեր ժողովրդին:

Տիկնայք եւ պարոնայք,

հայկական ոչ բռնի, թավշյա հեղափոխությունն ապացուցեց, որ ժամանակակից աշխարհում հնարավոր են ժողովրդավարական փոփոխություններ: Բայց հեղափոխությունը մեր առաքելության սկիզբն էր միայն և թերեւս՝ դրա ամենադյուրին փուլը: Ներկայում մենք գտնվում ենք առաքելության մեկ այլ, առավել կարևոր և դժվարին փուլում: Մենք պետք է ապացուցենք, որ ժողովրդավարական վերափոխումը Հայաստանում անշրջելի է:

Մենք հպարտ ենք, որ արդեն իսկ ունենք որոշակի արդյունքներ: Մեր տնտեսությունն աճում է կայուն և բավական արագ: Աճին նպաստեց մեր երկրում տեղի ունեցած շատ կարևոր գաղափարական փոխակերպումը: Յուրաքանչյուր քաղաքացու անհատական ջանքն ունի նշանակություն. այս գաղափարը մեր տնտեսական հեղափոխության կարևորագույն շարժիչ ուժն է: Եվ մեր կառավարության ամենակարևոր առաքելությունն է ոգեշնչել և համոզել մեր քաղաքացիներին՝ հավատալ իրենց տաղանդին և իրական փոփոխություններ կատարելու կարողությանը։

Անհատական ջանքերը եղել են մեր քաղաքական հեղափոխության հաջողության հիմնական բանաձևը: Հեղափոխությունից առաջ մարդկանց միայն մի փոքր խումբ կար, որոնք հավատում էին, որ անհատական ջանքերը կարող են բերել քաղաքական փոփոխությունների մեր երկրում: Բայց այսօր սա հրամայական գաղափար է ՀՀ քաղաքացիների ճնշող մեծամասնության համար: Հետևաբար, մեր ընդհանուր նպատակն է իրականացնել տնտեսական հեղափոխությունը հենց այն նույն ճանապարհով, որով ավելի վաղ կատարվել է քաղաքական հեղափոխությունը:

Բարեփոխումներն ու ինստիտուցիոնալ զարգացումը հզոր գործիքներ են, որ մենք պետք է կիրառենք ժողովրդավարական Հայաստանի առջև ծառացած մարտահրավերների լուծման ճանապարհին: Իշխանության գալուց անմիջապես հետո մենք նախաձեռնեցինք աննախադեպ արմատական միջոցառումների փաթեթ ժողովրդավարական ինստիտուտների ստեղծման նպատակով: Դրանց թվում են, օրինակ, բոլոր տնտեսական և քաղաքական խաղացողների համար համահավասար դաշտի և անկախ դատական, հակակոռուպցիոն մարմինների ստեղծմանն ուղղված ջանքերը: Կանանց իրավազորումը ևս մեկ ոլորտ է, որտեղ մենք արել ենք համարձակ քայլեր՝ տեսանելի արդյունքներ գրանցելու համար:

Մեր ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների ամենակարևոր ուղղությունը կրթությունն է: Մենք հավատում ենք, որ միայն կրթության խթանման միջոցով մենք կարող ենք ժողովրդավարությունը դարձնել անշրջելի և կարող ենք հասնել կայուն տնտեսական աճի: Մեր տեսլականն է ցմահ կրթությունը դարձնել համազգային գործելակերպ մեր հասարակության բոլոր շերտերի համար` երեխաներից մինչև մեծահասակներ:
Հայաստանի կառավարությունը վճռական է՝ շարունակելու ինստիտուցիոնալ բարեփոխումները, բայց մենք նաև հույս ունենք, որ միջազգային հանրությունը կսատարի Հայաստանի նորաբողբոջ ժողովրդավարությանը՝ առկա մարտահրավերներին դիմակայելու համար: Մեզ անհրաժեշտ է հասնել միջազգային լավագույն փորձին` ժամանակ և ռեսուրսներ խնայելու առումով: Մենք պետք է խուսափենք այլ նորաստեղծ ժողովրդավարությունների կողմից նախկինում թույլ տրված սխալներից` մեր ժողովրդավարական բարեփոխումներն առավել արդյունավետ դարձնելու համար:

Օգտվելով առիթից՝ ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել մեր միջազգային գործընկերներին, ովքեր իսկապես հանձնառու են՝ օժանդակելու մեր բարեփոխումների օրակարգին: Մասնավորապես, մենք երախտապարտ ենք ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրին, Եվրամիությանը և Եվրոպայի խորհրդին: Ըստ էության, ես նշեցի ՄԱԿ-ը՝ մեր համամոլորակային կազմակերպությունը, որն ընդգրկում է գրեթե ամբողջ միջազգային հանրությունը, և հուսով եմ՝ միջազգային հանրության բոլոր անդամները կցանկանային, որ հայկական ժողովրդավարությունը հաջողի:

Տիկնայք եւ պարոնայք,

ցավոք, մեր մոլորակը բոլորիս համար ավելի ապահով վայր չդարձավ այս տարի: Դժվար է գտնել աշխարհի որևէ տարածաշրջան, որն ինքնին ապակայունացված չէ կամ չի տուժել հարևան տարածաշրջանի լարվածության հետևանքով: Հայաստանի 4 սահմաններից 2-ը, այդ թվում` Թուրքիայի հետ սահմանը, փակ է արդեն շուրջ 3 տասնամյակ: Հրաժարվելով Հայաստանի հետ դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելուց, Ադրբեջանին աջակցելով ընդդեմ Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի՝ Թուրքիան շարունակում է մնալ անվտանգության լուրջ սպառնալիք հայ ժողովրդի համար, ով արդեն մեկ անգամ եղել է ցեղասպանության զոհ եւ ականատեսն է պատմական ճշմարտության ժխտման եւ կատաղի դիմադրության:

Պարոն նախագահ,

մեր հարևանների և ռազմավարական գործընկերների միջև հարաբերություններում առկա տարաբնույթ լարվածությունը մեզ շատ անհարմար իրավիճակի մեջ է դնում: Ռուսաստանը մեր հիմնական ռազմավարական գործընկերն ու դաշնակիցն է, Վրաստանը և Իրանը մեր ռազմավարական հարևաններն են: ԱՄՆ-ի, Եվրամիության եւ վերջինիս անդամ պետությունների հետ մենք ունենք ռազմավարական օրակարգ եւ գործընկերային հարաբերություններ:

Մեզ համար լուրջ մարտահրավեր է մեր գործընկերների միջև տարաձայնությունների թնջուկում հայտնվելը, քանի որ մենք անընդհատ ենթարկվում ենք նրանց մի մասի, կամ որ ավելի վատ է՝բոլորի կողմից ճիշտ չընկալվելու ռիսկին: Մենք ամեն ինչ անում ենք, որպեսզի հուսալի գործընկեր և լավ բարեկամ լինենք բոլորի համար՝ առանց որևէ մեկի հետ մեր հարաբերությունները վնասելու: Եվ մենք կշարունակենք ջանքեր գործադրել մեր տարածաշրջանի աշխարհաքաղաքական միջավայրն առավել անվտանգ դարձնելու համար։

Տիկնայք եւ պարոնայք,

Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության խաղաղ կարգավորումն առանցքային նշանակություն ունի մեր տարածաշրջանի կայունության և անվտանգության համար: Իմ պաշտոնավարման առաջին իսկ օրվանից ես քայլեր եմ ձեռնարկել հենց այս համատեքստում: Այս նպատակով, ես հանդես եկա հայտարարությամբ, որում ասվում է, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության ցանկացած լուծում պետք է ընդունելի լինի Հայաստանի, Լեռնային Ղարաբաղի և Ադրբեջանի ժողովուրդների համար:

Հատկանշական է, որ ես առաջին հայ ղեկավարն էի, ով նման դիրքորոշում հայտնեց հակամարտության կարգավորման վերաբերյալ: Ինձ խստորեն քննադատեցին իմ երկրում լուծման այնպիսի բանաձևի համար, որը հավասարության նշան է դնում հակամարտության 3 կողմերի միջեւ: Այդուամենայնիվ, ես հավատում եմ, որ դա հակամարտության խաղաղ լուծման բանալին է, քանի որ այն ենթադրում է փոխզիջման, փոխադարձ հարգանքի և հավասարակշռության հնարավորություն:

Ես այդ բանաձևը ներկայացրեցի ոչ միայն հանրությանը, այլև ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության ներքո անցկացվող բանակցությունների շրջանակում: Առաջ ընթանալու համար ես ակնկալում էի նման հայտարարություն նաև Ադրբեջանից: Այնուամենայնիվ, Ադրբեջանի բարձրագույն իշխանությունները մնացին իրենց դիրքորոշմանը՝ ձգտելով ղարաբաղյան հիմնախնդրի այնպիսի լուծման, որն ընդունելի կլինի միայն Ադրբեջանի ժողովրդի համար:

Ի՞նչ է դա նշանակում իրականում: Դա նշանակում է, որ Ադրբեջանի իշխանությունները մտադրություն չունեն լուծել այս հակամարտությունը: Փոխարենը, նրանք ցանկանում են հաղթել Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդին: Նրանք չեն ցանկանում գնալ որևէ փոխզիջման: Նրանց նպատակը վրեժխնդրությունն է 1990-ականներին և 2016 թվականին Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի դեմ ագրեսիայի անհաջող փորձի համար: Այդ իսկ պատճառով նրանք բորբոքում են հակահայկական տրամադրություններ իրենց ժողովրդի մեջ, այդ պատճառով նրանք հսկայական ռեսուրսներ են ծախսում սպառազինության վրա, այդ իսկ պատճառով հայատյացությունն արդեն դարձել է Ադրբեջանի պաշտոնական քաղաքականությունը:

Փաստորեն, մեր հակառակորդները ցանկանում են հետ բերել Լեռնային Ղարաբաղի խորհրդային ժամանակների կարգավիճակը: Բայց դա ապարդյուն ջանք է, քանի որ խորհրդային շրջանում Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզի ժողովուրդը հռչակել է իր անկախությունը և ինքնորոշում իրականացրել այնպես, ինչպես դա արեց Ադրբեջանը՝ դուրս գալով Խորհրդային միության կազմից: Ադրբեջանի այս դիրքորոշումը հավասարազոր է Խորհրդային միության վերականգնման գաղափարին։

Ադրբեջանի կառավարությունը Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը ներկայացնում է որպես Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև տարածքային վեճ: Մենք բնավ համաձայն չենք հակամարտության այդպիսի մեկնաբանության հետ: Դա վեճ չէ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև: Այս վեճը տարածքային պահանջների մասին չէ: Խոսքը մարդկանց մասին է, տղամարդկանց, կանանց և իրենց հայրենիքում ապրելու նրանց իրավունքի մասին, այնպես, ինչպես ապրել են իրենց նախնիները դարերի ընթացքում:

Ցավոք, Ադրբեջանի իշխանությունները չեն ցանկանում խոսել այդ մարդկանց հետ և բանակցել նրանց հետ, քանի որ նրանք ցանկանում են ունենալ տարածքներ, բայց ոչ ժողովուրդ: Ավելի ճիշտ` տարածքներ, առանց ժողովրդի:

Տիկնայք եւ պարոնայք,

կարևոր եմ համարում բացատրել, թե ինչու եմ ես անդրադառնում այս թեմային: Կարող է թվալ, թե ես կամենում եմ նպաստել տարածաշրջանում լարվածության աճին: Իհարկե՝ ոչ, ընդհակառակը, ես ուզում եմ ասել, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը շատ բարդ և ցավոտ հարց է տարածաշրջանի ժողովուրդների համար, որն անհնար է լուծել առանց ծանր և հետևողական աշխատանքի, առանց փոխզիջման, փոխադարձ հարգանքի և հավասարակշիռ մոտեցման:

Ուստի ես կոչ եմ անում իմ գործընկերոջը՝ նախագահ Իլհամ Ալիևին, ընդունել բանաձևը՝ պայմաններ ստեղծել խաղաղ գործընթացում առաջընթացի համար: Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության ցանկացած լուծում պետք է ընդունելի լինի Հայաստանի ժողովրդի, Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի և Ադրբեջանի ժողովրդի համար: Մենք պետք է միասին աշխատենք՝ այս բանաձևը իրականություն դարձնելու համար:

Տիկնայք եւ պարոնայք,

մի քանի օր առաջ մենք նշեցինք Հայաստանի Անկախության օրը: 28 տարի առաջ Հայաստանը, որպես ինքնիշխան պետություն, դարձավ միջազգային հանրության լիիրավ անդամ` վերականգնելով իր տեղը և դերը համաշխարհային ասպարեզում:

Մենք միջազգային համագործակցության շահառուն ենք և միաժամանակ հանդիսանում ենք անվտանգության, զարգացման և մարդու իրավունքների օրակարգի ներդրող: Մենք կարևոր նշանակություն ենք տալիս արդյունավետ բազմակողմանիությանը: Մենք աշխատում ենք մեր բոլոր գործընկերների հետ, ինչպես միջազգային, այնպես էլ տարածաշրջանային մակարդակներում` խթանելու գլոբալ անվտանգությունը, միջազգային ահաբեկչության դեմ պայքարը, միջուկային զենքի չտարածումը, միջուկային անվտանգությունը և խաղաղապահ գործողությունները:

Հայաստանը մասնակցում է Մալիում, Լիբանանում, Կոսովոյում և Աֆղանստանում գործող խաղաղապահ գործողություններին և կատարում է բուժօգնություն և ականազերծման գործողություններ իրականացնող մարդասիրական առաքելություն:

Արդյունավետ բազմակողմանիության օգուտներն արտացոլված են Կայուն զարգացման նպատակներին հասնելու նպատակով իրականացվող գլոբալ ջանքերում: Հայաստանում Կայուն զարգացման նպատակների ազգայնացման գործընթացը փոխլրացվում է մինչեւ 2050 թվականը նախատեսված հավակնոտ վերափոխման ռազմավարության մեկնարկով, որը ներառում է 16 մեգա-նպատակներ:

Կրթության, նորարարության և սմարթ զարգացման առաջնահերթությունները, ներառական և մասնակցային քաղաքական և տնտեսական միջավայրը շեշտում են զարգացման և մարդու իրավունքների միջև փոխկապակցվածությունները: Կանանց և երիտասարդության դերը հետագա առաջ մղելը կարևորագույն նշանակություն ունի Հայաստանի համար: Մենք կշարունակենք կենտրոնանալ այս բոլոր հարցերի վրա՝ ինչպես երկրի ներսում, այնպես էլ միջազգային օրակարգում:

Ես կցանկանայի նաև կարեւորել տնտեսական և բնապահպանական քաղաքականության ինտեգրումը: Հայաստանն արդեն զգում է կլիմայի փոփոխության բացասական ազդեցությունը` արձանագրելով 1.3 աստիճան ջերմաստիճանի միջին բարձրացում: Այս գլոբալ մարտահրավերին դիմակայելու նպատակով մենք աշխատանքներ ենք տանում կլիմայի ֆինանսավորման նորարարական մեխանիզմի մշակման ուղղությամբ, որը մաս է կազմում Գլխավոր քարտուղարի հովանու ներքո կայացած Կլիմայի գործողությունների գագաթաժողովին Հայաստանի ստանձնած ազգային պարտավորության:

Կայուն զարգացումը եւ մարդու իրավունքների պաշտպանությունը պետք է ներառական գործընթաց լինի: Այն պետք է հասանելի լինի բոլորին՝ անկախ նրա քաղաքական կարգավիճակից և աշխարհագրական դիրքից: Ոչ ոք, ներառյալ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը, պետք է անմասն չմնա կայուն զարգացման գործիքներից: Ինչպես մյուսները, այնպես էլ Լեռնային Ղարաբաղը պետք է ստանա միջազգային ֆինանսական և տեխնիկական աջակցություն՝ մարդու իրավունքների ամրապնդման, աղքատության հաղթահարման, կրթության բարելավման, կլիմայի փոփոխություններին արձագանքելու և ներառական հասարակություն կառուցելու համար:

Որպես ժողովրդավարական երկիր և միջազգային հանրության հուսալի և կանխատեսելի անդամ՝ Հայաստանը կշարունակի իր ներդրումն ունենալ միջազգային համագործակցության մեջ` գլոբալ խաղաղությունն ու անվտանգությունը պահպանելու, կայուն զարգացմանը նպաստելու և մարդու իրավունքներն ու հիմնարար ազատությունները պաշտպանելու համար:
Մենք հանձնառու ենք շարունակել կառուցողական երկխոսությանը միջազգային բոլոր գործընկերների հետ` դիմագրավելու համընդհանուր մարտահրավերները և առաջընթաց և բարգավաճում ապահովելու մեր ժողովուրդների համար:

Մենք դեմ ենք բաժանարար գծերին և առճակատման քաղաքականությանը: Մենք դեմ ենք փակ սահմաններին, որոնք 21-րդ դարում համարվում են անհեթեթություն, բայց դեռ առկա են մեր տարածաշրջանում:

Որպես մի ազգ, որն անցել է ցեղասպանության սարսափի միջով, մենք հանդես ենք գալիս մեր անկայուն տարածաշրջանում փոխըմբռնման և խաղաղության օգտին:

Ռազմական գերազանցության անիրատեսական հույսերի վրա հիմնված էսկալացիայի և սպառազինությունների մրցավազքի քաղաքականությունը Հարավային Կովկասում ապագա չունի:

Մեր տարածաշրջանի ժողովուրդներն արժանի են ապրել ազատ եւ խաղաղ՝ բարին արարելու, իրենց երեխաներին սնելու, կրթելու և լուսավոր ապագա կառուցելու համար:

Շնորհակալություն ուշադրության համար»։